«درباره دین: سخنانی با تحقیرکنندگان فرهیخته آن»
فریدریش شلایرماخر
کتاب «درباره دین: سخنانی با تحقیرکنندگان فرهیخته آن» اثری برجسته از فریدریش شلایرماخر، الهی‌دان و فیلسوف آلمانی، است که در سال 1799 منتشر شد. این کتاب به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار در حوزه فلسفه دین و الهیات مدرن شناخته می‌شود و تأثیر عمیقی بر تفکر دینی قرن نوزدهم و بیستم داشته است.
درباره نویسنده:
فریدریش شلایرماخر (Friedrich Schleiermacher) (۱۷۶۸–۱۸۳۴) یک فیلسوف، الاهیدان و متکلم آلمانی بود که تأثیر زیادی بر الاهیات پروتستانی، هرمنوتیک و فلسفه دین گذاشت. او را اغلب به عنوان بنیان‌گذار الهیات لیبرال جدید و یکی از پیشگامان هرمنوتیک مدرن می‌شناسند.
ویژگی‌های کتاب:
- دفاع از دین در برابر عقل‌گرایی: شلایرماخر در این کتاب به دفاع از دین در برابر انتقادات عقل‌گرایان و روشنگران می‌پردازد. او تلاش می‌کند تا دین را به عنوان یک تجربه اصیل و ضروری برای انسان‌ها معرفی کند.
- تأکید بر احساس دینی: شلایرماخر دین را نه در حوزه عقل و اخلاق، بلکه در حوزه احساس و تجربه شخصی قرار می‌دهد. او معتقد است که جوهر دین، احساس وابستگی مطلق به امر نامتناهی است.
- تمایز بین دین و متافیزیک: شلایرماخر دین را از متافیزیک و فلسفه جدا می‌کند. او معتقد است که دین به دنبال تبیین جهان نیست، بلکه به دنبال ایجاد ارتباط با امر متعالی است.
- تأثیرپذیری از رمانتیسیسم: این کتاب تحت تأثیر جنبش رمانتیسیسم آلمان قرار دارد و بر اهمیت احساس، تجربه شخصی و شهود تأکید می‌کند.
محتوای کتاب :
- دین به مثابه احساس و شهود: شلایرماخر دین را نه مجموعه‌ای از آموزه‌ها یا قوانین اخلاقی، بلکه تجربه‌ای عمیق از احساس وابستگی به امر بی‌نهایت می‌داند. او بر اهمیت احساس و شهود دینی تأکید می‌کند و معتقد است که دین از طریق این احساسات به انسان شناسانده می‌شود.
- دفاع از دین در برابر انتقادات روشنگری: شلایرماخر در این کتاب به انتقادات روشنگرانه به دین پاسخ می‌دهد. او استدلال می‌کند که دین با عقل و علم در تضاد نیست، بلکه قلمرو خاص خود را دارد. او دین را به عنوان یک نیاز اساسی انسانی معرفی می‌کند.
- تأکید بر تجربه دینی فردی: شلایرماخر بر اهمیت تجربه دینی فردی تأکید می‌کند و معتقد است که هر فرد می‌تواند از طریق احساس و شهود، به تجربه‌ای مستقیم از امر بی‌نهایت دست یابد.
- تمایز بین دین و متافیزیک و اخلاق: شلایرماخر دین را از متافیزیک و اخلاق متمایز می‌کند. او معتقد است که دین نه به دنبال تبیین جهان است و نه به دنبال ارائه قوانین اخلاقی، بلکه به دنبال ایجاد ارتباطی عمیق با امر بی‌نهایت است.
- مخاطب شناسی کتاب: مخاطب این کتاب بیشتر روشنفکران و تحصیل کردگان زمانه شلایرماخر بودند که اعتقاد چندانی به دین نداشتند، او سعی در اثبات این امر داشت که دین در زندگی انسان ها دارای جایگاهی ویژه و غیر قابل چشم پوشی است.
مخاطبان کتاب:
- علاقه‌مندان به فلسفه دین، الهیات، تاریخ ادیان و مطالعات فرهنگی
- افرادی که به دنبال درک عمیق‌تری از ماهیت دین و تجربه دینی هستند.
درمجموع، «درباره دین» اثری کلاسیک و تأثیرگذار در حوزه فلسفه دین است که به بررسی ماهیت دین، تجربه دینی و رابطه دین با فرهنگ و جامعه می‌پردازد. این کتاب با تأکید بر احساس دینی و تمایز بین دین و متافیزیک، دیدگاه جدیدی را درباره دین ارائه می‌دهد که تأثیر عمیقی بر تفکر دینی مدرن داشته است.