«زمین زهری»
محمدآصف سلطان‌زاده
کتاب «زمین زهری» نوشته‌ی محمدآصف سلطان‌زاده، نویسنده‌ی معاصر افغانستانی، مجموعه‌ای از ۹ داستان کوتاه است که به وضعیت نابسامان افغانستان و رنج مردم آن می‌پردازد. این کتاب توسط نشر نی در سال ۱۳۹۹ منتشر شد و با استقبال منتقدان و مخاطبان روبرو گردید.
درباره‌ی نویسنده
محمدآصف سلطان‌زاده، زاده‌ی سال ۱۳۴۳ در کابل، از نویسندگان برجسته‌ی معاصر افغانستان است. او در آثار خود به موضوعات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی افغانستان می‌پردازد و با زبانی ساده و روان، واقعیت‌های تلخ جامعه‌ی خود را به تصویر می‌کشد. سلطان‌زاده برنده‌ی جایزه‌ی هوشنگ گلشیری در سال ۱۳۷۹ برای مجموعه داستان «در گریز گم می‌شویم» است.
ویژگی‌های کتاب
- زبان و لحن: زبان داستان‌های «زمین زهری» ساده، روان و صمیمی است. نویسنده از لحنی واقع‌گرا و گاه تلخ برای بیان رنج و مصائب مردم افغانستان استفاده می‌کند.
- موضوعات: داستان‌های این مجموعه به موضوعاتی مانند جنگ، فقر، آوارگی، خشونت، تبعیض و بی‌عدالتی می‌پردازند.
- شخصیت‌پردازی: شخصیت‌های داستان‌های «زمین زهری» افرادی واقعی و ملموس هستند که با مشکلات و چالش‌های زندگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
- فضاسازی: نویسنده با توصیف دقیق و جزئیات، فضایی ملموس و باورپذیر از افغانستان را برای خواننده خلق می‌کند.
محتوای کتاب
کتاب «زمین زهری» نوشته‌ی محمدآصف سلطان‌زاده، مجموعه‌ای از ۹ داستان کوتاه است که به مضامین مختلفی در رابطه با وضعیت نابسامان افغانستان می‌پردازد.
برخی از مهم‌ترین مضامین این کتاب عبارتند از:
جنگ و پیامدهای آن: جنگ و پیامدهای آن، مضمونی است که در تمام داستان‌های این مجموعه حضور دارد. نویسنده با به تصویر کشیدن ویرانی‌ها، آوارگی‌ها و رنج‌های مردم، تأثیرات مخرب جنگ را به نمایش می‌گذارد.
- فقر و محرومیت: فقر و محرومیت، از دیگر مضامین مهم این کتاب است. نویسنده با نشان دادن زندگی سخت و دشوار مردم، به نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی در افغانستان اشاره می‌کند.
- آوارگی و مهاجرت: آوارگی و مهاجرت، مضمونی است که در بسیاری از داستان‌های این مجموعه به چشم می‌خورد. نویسنده با روایت داستان‌های مهاجران، به مشکلات و چالش‌های آن‌ها در کشورهای دیگر می‌پردازد.
- خشونت و تبعیض: خشونت و تبعیض، مضمونی است که در برخی از داستان‌های این مجموعه به آن پرداخته می‌شود. نویسنده با نشان دادن خشونت‌های خانگی، اجتماعی و سیاسی، به نابرابری‌های جنسیتی و قومی در افغانستان اشاره می‌کند.
- امید و ناامیدی: امید و ناامیدی، مضمونی است که در تمام داستان‌های این مجموعه وجود دارد. نویسنده با نشان دادن تلاش مردم برای زندگی بهتر، به امید آن‌ها برای آینده‌ای روشن‌تر اشاره می‌کند.
بخش هایی از متن کتاب:
«کوه‌ها همان نتیجه‌ی فشارهای درونی گسل‌های زمین هستند، پیچ و تاب خورده بالا رانده شده‌اند. رانده‌شده در میان هزارخانه‌ی درّه‌هایی که تشکیل داده‌اند، اینک به وضوح پی می‌برم به این که در سرزمین‌های کوهستانی، آن زیرها خبرهای زیادی هستند، فشارها و فعل و انفعالات آتشفشانی. خشم طبیعت در این ناحیه‌ها تمرکز یافته است.»
«برای او قرن جدید قرن مین‌روبی است. مین‌هایی که در قرن بیستم کار گذاشته شدند و حالا در این قرن دیگر نباید قربانی بگیرند. کل کتاب، تک‌گویی‌های این خنثی‌کنندۀ مین است. مین‌هایی که ساخت همۀ کشورهای دنیا هستند!»
درمجموع، «زمین زهری» مجموعه‌ای تأثیرگذار و تکان‌دهنده از داستان‌های کوتاه است که با زبانی ساده و روان، واقعیت‌های تلخ جامعه‌ی افغانستان را به تصویر می‌کشد. این کتاب، اثری ارزشمند و قابل تأمل در ادبیات معاصر افغانستان است