کاغذ دیواری زرد
شارلوت پرکینز گیلمن
کتاب کاغذ دیواری زرد (The Yellow Wallpaper) مجموعه داستان کوتاهی است که در سال ۱۸۹۲ توسط نویسندهٔ آمریکایی، شارلوت پرکینز گیلمن، نوشته شد. این داستان یکی از آثار برجستهٔ ادبیات فمینیستی به‌شمار می‌رود و به بررسی تأثیرات منفی درمان‌های پزشکی و سرکوب اجتماعی بر زنان در قرن نوزدهم می‌پردازد.
دربارهٔ نویسنده:
شارلوت پرکینز گیلمن (۱۸۶۰–۱۹۳۵) نویسنده، جامعه‌شناس، و فعال حقوق زنان بود. او به‌دلیل آثارش در حوزهٔ فمینیسم و نقد جایگاه زنان در جامعهٔ مردسالار شهرت دارد. زندگی شخصی او، به‌ویژه تجربه‌اش از افسردگی پس از زایمان، الهام‌بخش نوشتن کاغذ دیواری زرد شد.
ویژگی‌های کتاب:
- روایت اول‌شخص: داستان از زبان زنی بدون نام روایت می‌شود که از افسردگی رنج می‌برد و شوهرش، که پزشک است، او را مجبور به استراحت مطلق می‌کند.
- انتقاد از درمان «استراحت مطلق»: در قرن نوزدهم، زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان اغلب با روش «استراحت مطلق» درمان می‌شدند که شامل انزوا و محدودیت‌های شدید بود. این کتاب نقدی بر این روش پزشکی است.
- استفاده از نمادگرایی قوی: کاغذ دیواری زرد نمادی از سرکوب زنان و نقش‌های سنتی جنسیتی است.
- روایت روان‌شناختی: داستان به‌گونه‌ای پیش می‌رود که خواننده را در ذهن آشفتهٔ شخصیت اصلی فرو می‌برد و تغییرات روانی او را از نزدیک نشان می‌دهد.
محتوای کتاب:
داستان کاغذ دیواری زرد که نام کتاب هم از آن گرفته شده، دربارهٔ زنی است که به‌دلیل افسردگی، همراه با همسرش به خانه‌ای اجاره‌ای نقل مکان می‌کند. همسر او، که پزشک است، برای درمان او را از فعالیت‌های فکری و اجتماعی منع کرده و او را در اتاقی با کاغذ دیواری زرد قرار می‌دهد. زن به‌تدریج دچار وسواس نسبت به این کاغذ دیواری می‌شود و در آن اشکال عجیبی می‌بیند. در نهایت، او باور می‌کند که زنی در پشت کاغذ دیواری گیر افتاده و سعی می‌کند او را آزاد کند، که نشانه‌ای از فروپاشی ذهنی اوست.
بخش‌هایی از متن کتاب:
«و بدترین بخش این است که حتی نمی‌توانم در مورد این احساساتم با کسی صحبت کنم… جان می‌خواهد که من در این اتاق بمانم و استراحت کنم، اما این کاغذ دیواری زرد همه‌جا دنبال من است…»
«من او را می‌بینم! زنی که در پشت این کاغذ گیر افتاده است! او تلاش می‌کند بیرون بیاید… و من باید کمکش کنم!»
درمجموع، «کتاب کاغذ دیواری زرد» یک نقد اجتماعی عمیق بر سرکوب زنان آن دوران است. گیلمن از تجربهٔ شخصی خود برای نوشتن این داستان استفاده کرده و نشان داده که چگونه زنان در جامعه‌ای مردسالار مجبور به سکوت و انزوا می‌شوند. کاغذ دیواری زرد هنوز هم یکی از مهم‌ترین آثار در حوزهٔ فمینیسم و نقد اجتماعی به‌شمار می‌رود و تأثیر زیادی بر مطالعات زنان و روان‌شناسی گذاشته است.