روایت عاشقانه‌ای از مرگ در ماه اردیبهشت
محمد چرمشیر
نمایشنامه «روایت عاشقانه‌ای از مرگ در ماه اردیبهشت» اثر محمد چرمشیر، که در سال 1383 منتشر شد، با زبانی شاعرانه و روایتی غیرخطی، برداشتی متفاوت از داستان رستم و تهمینه در شاهنامه فردوسی ارائه می‌دهد. این اثر با تک‌گویی رخش و رستم آغاز شده و فضایی فانتزی را به تصویر می‌کشد، و به مضامین پیچیده انسانی مانند عشق و مرگ، تقدیر و اختیار، و روابط انسانی می‌پردازد.
این نمایشنامه به دلیل ویژگی‌های خاص خود، از جمله زبان شاعرانه و استعاری، روایت غیرخطی، شخصیت‌های چندوجهی، و برداشت متفاوت از داستان‌های شاهنامه، مورد توجه منتقدان و مخاطبان قرار گرفته است. منتقدان، زبان شاعرانه و روایت غیرخطی آن را تحسین کرده‌اند و این اثر یکی از آثار برجسته ادبیات نمایشی ایران شناخته می‌شود.
درباره نویسنده:
محمد چرمشیر (متولد 1339) نمایشنامه‌نویس، دراماتورژ و مدرس دانشگاه، با بیش از پنجاه نمایشنامه چاپ شده و تعداد زیادی نمایشنامه منتشر نشده، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات نمایشی ایران دارد. آثار او به زبان‌های مختلف ترجمه و در کشورهای گوناگون اجرا شده‌اند، و از جمله نمایشنامه‌های برجسته او می‌توان به «پروانه و یوغ»، «روایت عاشقانه‌ای از مرگ در ماه اردیبهشت»، «همه چیز می‌گذرد تو نمی‌گذری»، «کبوتری ناگهان» و «حقایقی درباره‌ی یک ماهی مرده» اشاره کرد. او با زبانی خاص و روایتی غیرخطی، به بررسی مضامین پیچیده انسانی می‌پردازد.
ویژگی‌های کتاب:
- زبان شاعرانه و استعاری
- روایت غیرخطی
- شخصیت‌های چندوجهی
- مضامین عمیق انسانی
- برداشتی متفاوت از شاهنامه
- فضاسازی فانتزی
محتوای کتاب:
در دژ سمنگان، تهمینه به همراه مادرش شهربانو و جمعی از بانوان، برای دوری از مردان پناه گرفته‌اند. زن جادو، خاله تهمینه، پیشگویی می‌کند که رستم، پهلوانی قدرتمند، به دژ خواهد آمد و با یکی از دختران دژ پیوند خواهد بست. شهربانو که با این پیشگویی مخالف است، تصمیم می‌گیرد رستم را قبل از وقوع این اتفاق از بین ببرد.
این نمایشنامه با بررسی شاعرانه و فلسفی مفاهیم عشق و مرگ، فضایی مبهم و جذاب ایجاد می‌کند. زبان شاعرانه و استعاری، روایت غیرخطی و شخصیت‌های چندوجهی، از ویژگی‌های بارز این اثر هستند. شخصیت‌ها با چالش‌ها و تضادهای درونی متعددی روبرو می‌شوند و داستان به شکلی پیچیده و چندلایه روایت می‌شود.
بخشی از متن کتاب:
«فراموشی، به یاد آوردن، فراموشی، به یاد آوردن، هذیان غریبی است، دیدم ما همیشه در همین هذیان زندگی کرده ایم، همیشه همیشه دیر رسیده ایم که همیشه در خواب مانده ایم." صدای شکستن... می شکند انار... می جهد خون انار ... حبه های سرخ می چرخند در هوا ... می نشینند حبه ها ... می نشینند خون انار... سپید... سرخ... سرخ... بادی خاموش می کند روشنایی شمع ها...»
درمجموع، نمایشنامه «روایت عاشقانه‌ای از مرگ در ماه اردیبهشت» از محمد چرمشیر، برداشتی شاعرانه و غیرخطی از داستان رستم و تهمینه در شاهنامه است. داستان در دژ سمنگان، محل پناه زنان، روایت می‌شود و پیشگویی زن جادو مبنی بر آمدن رستم، شهربانو را به تلاش برای نابودی او وامی‌دارد. این اثر با زبان استعاری و شخصیت‌های چندوجهی، به مضامین عشق و مرگ می‌پردازد.