پروانه و یوغ
محمد چرمشیر
«پروانه و یوغ» نمایشنامه‌ای از محمد چرمشیر، با تکیه بر نامه‌های ونسان ون‌گوگ، نقاش نامدار هلندی، به بازآفرینی هنرمندانه زندگی پرفرازونشیب او می‌پردازد. این اثر تصویری عمیق از رنج‌ها، تنهایی‌ها و تلاش‌های بی‌وقفه ون‌گوگ برای خلق هنر ارائه می‌دهد.
چرمشیر با ظرافتی خاص، مخاطب را به سفری درونی در دنیای ون‌گوگ می‌برد و با استفاده از نامه‌های او، شخصیت و دنیای درونی این هنرمند را به تصویر می‌کشد. این نمایشنامه، فرصتی برای آشنایی نزدیک با ون‌گوگ و درک عمیق‌تر از زندگی و هنر او فراهم می‌کند.
درباره نویسنده:
محمد چرمشیر، نمایشنامه‌نویس، دراماتورژ و مدرس دانشگاه، متولد ۱۳۳۹ در تهران، با بیش از پنجاه نمایشنامه چاپ شده و تعداد زیادی نمایشنامه منتشرنشده، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات نمایشی ایران دارد.
آثار او به زبان‌های مختلف ترجمه و در کشورهای گوناگون اجرا شده‌اند، و از جمله نمایشنامه‌های برجسته او می‌توان به «پروانه و یوغ»، «روایت عاشقانه‌ای از مرگ در ماه اردیبهشت»، «همه چیز می‌گذرد تو نمی‌گذری»، «کبوتری ناگهان» و «حقایقی درباره‌ی یک ماهی مرده» اشاره کرد. او با زبانی خاص و روایتی غیرخطی، به بررسی مضامین پیچیده انسانی می‌پردازد.
ویژگی‌های کتاب:
- بازآفرینی هنرمندانه شخصیت ون‌گوگ
- زبانی شیوا و روایتی گیرا
- محتوایی عمیق و تفکربرانگیز
- استفاده از نامه‌های ون‌گوگ
- شخصیت پردازی چند بعدی
- فضاسازی
محتوای کتاب:
«پروانه و یوغ» از محمد چرمشیر، نمایشنامه‌ای است که با بازآفرینی هنرمندانه لحظات کلیدی زندگی ونسان ون‌گوگ بر پایه نامه‌های او، مخاطب را به سفری درونی در دنیای پرآشوب و رنجور این نقاش نامدار می‌برد و با نمایش عمق تنهایی، رنج‌ها و تلاش‌های بی‌وقفه ون‌گوگ برای خلق هنر، فضایی را خلق می‌کند که در آن مخاطب نه‌تنها با نبوغ هنری او، بلکه با جنبه‌های انسانی و آسیب‌پذیرش نیز آشنا می‌شود.
این کتاب به جنبه‌های مختلف زندگی ون‌گوگ می‌پردازد، از جمله:
- رنج‌های روحی و روانی: نمایشنامه به وضوح نشان می‌دهد که ون‌گوگ با چه مشکلات روحی و روانی دست و پنجه نرم می‌کرد.
- تلاش برای خلق هنر: ون‌گوگ با وجود تمام مشکلات، دست از خلق آثار هنری نکشید و این نمایشنامه، تلاش‌های او را به تصویر می‌کشد.
- تنهایی و انزوا: ون‌گوگ در طول زندگی خود، تنها و منزوی بود و این تنهایی، در آثار هنری او نیز بازتاب یافته است.
- عشق به طبیعت: ون‌گوگ عاشق طبیعت بود و این عشق، در آثار هنری او نیز مشهود است.
بخشی از متن کتاب:
«ونسان: دیوارها بلندن، سرد و بلند. آسمون پیدا نیست. مردها روی سنگفرش راه می‌رن. توی یه دایره راه می‌رن. زمینو نگاه می‌کنن. حرف نمی‌زنن. گوش می‌دن به صدای کفش‌ها که روی زمین کشیده می‌شه. من اون‌جام. میون اون مردها. توی دایره راه می‌رم. زمینو نگاه می‌کنم. حرف نمی‌زنم. گوش می‌دم به صدای کفش‌ها که روی زمین کشیده می‌شه. آسمونو نگاه می‌کنم. آسمون پیدا نیست. هیچ‌چی پیدا نیست.»
درمجموع، «پروانه و یوغ» نمایشنامه‌ای از محمد چرمشیر، با بازآفرینی هنرمندانه زندگی ونسان ون‌گوگ بر پایه نامه‌های او، مخاطب را به سفری درونی در دنیای پرآشوب این هنرمند می‌برد و با نمایش رنج‌ها، تنهایی‌ها و تلاش‌های او برای خلق هنر، به تفکر در مورد زندگی، هنر و معنای وجودی انسان وامی‌دارد.