دیوان حافظ
حافظ
دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی ملقب به حافظ با تصحیح ابوالقاسم غنی و محمد قزوینی نخستین بار در سال ۱۳۲۰ منتشر شد. به گفته بهاءالدین خرمشاهی، نویسنده و پژوهشگر برجسته حافظ، این اثر نخستین تصحیح علمی و انتقادی از دیوان حافظ محسوب می‌شود و با وجود گذشت دهه‌ها، همچنان مورد استفاده استادان و پژوهشگران حوزه حافظ‌شناسی قرار دارد.
این کتاب در قطع رقعی و با جلد شومیز (نرم) منتشر شده و ۴۱۴ صفحه دارد. در ابتدای هر غزل، وزن و بحر عروضی آن بر اساس کتاب «عروض فارسی» از دکتر عباس ماهیار درج شده است. علاوه بر این، برخی از خطاهای نسخه غنی ـ قزوینی در این چاپ اصلاح شده تا نسخه‌ای کامل‌تر و دقیق‌تر در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد.
درباره نویسنده:
خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی (۷۲۷–۷۹۲ هجری قمری)، شاعر برجسته سده هشتم هجری قمری، به القابی چون لسان‌الغیب، ترجمان‌الاسرار و لسان‌العرفا شهرت دارد. بیشتر اشعار او در قالب غزل سروده شده و سبک سخن‌پردازی او تحت تأثیر خواجوی کرمانی بوده است. حافظ از اثرگذارترین شاعران فارسی‌زبان به شمار می‌آید و اشعارش در سده‌های هجدهم و نوزدهم به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و در محافل ادبی غرب نیز جایگاهی ویژه یافت. ۲۰ مهرماه در تقویم رسمی ایران به‌عنوان روز بزرگداشت حافظ نام‌گذاری شده و هرساله در آرامگاه او در شیراز، مراسمی با حضور پژوهشگران ایرانی و خارجی برگزار می‌شود.
ویژگی‌های کتاب:
- تصحیح معتبر
- بیان وزن عروضی
- اصلاح اغلاط نسخه‌های پیشین
- قطع و جلد
- صفحه‌آرایی و طراحی مناسب
- نسخه الکترونیکی
- مناسب برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به شعر فارسی
محتوای کتاب:
«دیوان حافظ» مجموعه‌ای از تمامی اشعار این شاعر بزرگ را در بر می‌گیرد. اگرچه او در قالب‌هایی مانند قطعه، قصیده، مثنوی و رباعی نیز شعر سروده، اما غزل مهم‌ترین و گسترده‌ترین بخش دیوان او محسوب می‌شود. اشعار حافظ در سبک عراقی سروده شده و مفاهیم آن در دو سطح عارفانه و عاشقانه به شکلی درهم‌تنیده بیان شده‌اند، ویژگی‌ای که کمتر شاعری به این مهارت دست یافته است.
یکی از ویژگی‌های برجسته شعر حافظ، استفاده گسترده از آیات و مفاهیم قرآنی است که به اشعار او عمق و معنای ویژه‌ای بخشیده است. همچنین، او شخصیت‌های منحصربه‌فردی را در ادبیات فارسی به کار گرفته که از جمله آن‌ها می‌توان به رند، زاهد، محتسب و پیر مغان اشاره کرد.
غزلی از دیوان اشعار:
«در دیر مغان آمد یارم قدحی در دست
مست از می و می‌خواران از نرگس مستش مست
در نعل سمند او شکل مه نو پیدا
وز قد بلند او بالای صنوبر پست
آخر به چه گویم هست از خود خبرم چون نیست
وز بهر چه گویم نیست با وی نظرم چون هست
شمع دل دمسازم بنشست چو او برخاست
و افغان ز نظربازان برخاست چو او بنشست
گر غالیه خوش‌بو شد در گیسوی او پیچید
ور وسمه کمانکش گشت در ابروی او پیوست
بازآی که بازآید عمر شده حافظ
هرچند که ناید باز تیری که بشد از شست»
درمجموع، «دیوان حافظ» مجموعه‌ای از غزل‌های جاودانه است که مفاهیم عاشقانه، عرفانی و حکیمانه را با سبکی هنرمندانه و بی‌نظیر بیان می‌کند. اشعار حافظ با استفاده از زبان رمز و ایهام، همچنان تأثیر عمیقی بر ادبیات فارسی و جهانی دارند. این اثر گران‌بها نه‌تنها میراثی ارزشمند برای علاقه‌مندان به شعر، بلکه منبعی برای درک عمیق‌تر زیبایی‌های زبان و تفکرات ایرانی است.