رهیافت تطبیقی به فلسفه سهروردی
حسن سیدعرب
کتاب «رهیافت تطبیقی به فلسفه سهروردی» از حسن سیدعرب، اثری ارزشمند است که به بررسی دقیق و جامع فلسفه اشراق سهروردی می‌پردازد. این کتاب با مقایسه تطبیقی اندیشه‌های سهروردی با دیگر فیلسوفان اسلامی مانند فارابی، ابن سینا و ابن عربی و ملاصدرا به خواننده کمک می‌کند تا به درک عمیق‌تری از فلسفه اسلامی دست پیدا کند.
حسن سید عرب (متولد 1343) پژوهشگر فلسفه اسلامی و نویسنده ایرانی و مسئول کتابخانه بنیاد دایره‌المعارف اسلامی و چهره شناخته‌شده‌ای در حوزه فلسفه اسلامی است.
ویژگی‌های کتاب:
- تبیین جایگاه فلسفه اشراق: کتاب با بررسی دقیق فلسفه سهروردی، به وضوح نشان می‌دهد که فلسفه اشراق به عنوان یک جریان فلسفی مستقل و با ارزش در کنار سایر مکاتب فلسفی اسلامی قرار دارد و دارای ویژگی‌های منحصر به فرد خود است.
- مقایسه تطبیقی اندیشه‌ها: نویسنده با مقایسه دقیق مفاهیم کلیدی و مبانی فلسفی سهروردی با سایر فیلسوفان، به نقاط اشتراک و افتراق آن‌ها می‌پردازد و بدین ترتیب، فهم عمیق‌تری از فلسفه سهروردی فراهم می‌کند. این مقایسه‌ها به خواننده کمک می‌کند تا جایگاه فلسفه اشراق را در میان سایر مکاتب بهتر درک کند.
- ارائه قرائتی نو از فلسفه سهروردی: کتاب با استفاده از روش‌های تحلیل فلسفی جدید، به ارائه قرائتی نوین از فلسفه سهروردی می‌پردازد و به برخی از ابهامات و پرسش‌های موجود در این حوزه پاسخ می‌دهد. این رویکرد نوآورانه، به غنی شدن ادبیات فلسفی اسلامی کمک می‌کند.
محتوای کتاب:
کتاب «رهیافت تطبیقی به فلسفه سهروردی» با رویکردی دقیق و موشکافانه، فلسفه اشراق سهروردی را در کنار اندیشه‌های فیلسوفان بزرگ اسلامی چون فارابی، ابن سینا، غزالی، ابن رشد، ابن عربی و ملاصدرا قرار می‌دهد و با تحلیل مبانی و مفاهیم کلیدی هر یک، به مقایسه و بررسی تطبیقی آن‌ها می‌پردازد. این پژوهش نشان می‌دهد که تحلیل مبانی اندیشه، نخستین گام در هرگونه بررسی تطبیقی فلسفی است؛ چراکه بدون درک دقیق مبانی و اصول هر فلسفه نمی‌توان به سنجش و مقایسه آن‌ها پرداخت. فلسفه سهروردی در بستر تاریخی‌ای شکل گرفت که بر جهان‌شناسی عقلی و حکمت مشاء متمرکز بود و تلاش می‌کرد تا قرائتی عقلانی از خدا، انسان و جهان ارائه دهد. این کتاب به موضوعاتی همچون موارد زیر پرداخته است:
- معرفی فلسفه اشراق: کتاب با معرفی مبانی و اصول اصلی این فلسفه، از جمله مفاهیم نور، شهود، وحدت وجود و انسان، به خواننده تصویری روشن از این مکتب فلسفی ارائه می‌دهد.
- مقایسه با حکمت مشاء: نویسنده با مقایسه دقیق این دو مکتب در حوزه‌های معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی، به تفاوت‌های اساسی بین آن‌ها می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه فلسفه اشراق به عنوان یک جریان فلسفی مستقل، به چالش کشیدن برخی از مفروضات حکمت مشاء پرداخته است.
- قایسه با سایر مکاتب: با مقایسه فلسفه اشراق با سایر مکاتب فلسفی اسلامی مانند فلسفه غزالی، ابن رشد، ابن عربی و ملاصدرا، کتاب به خواننده کمک می‌کند تا جایگاه این فلسفه را در سیر تحولات فلسفی اسلامی بهتر درک کند.
- انسان‌شناسی در فلسفه اشراق: نویسنده با بررسی جایگاه انسان در فلسفه سهروردی، به اهمیت تجربه شهودی و نقش آن در معرفت انسان می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه فلسفه اشراق به ارائه تصویری متفاوت از انسان نسبت به سایر مکاتب فلسفی می‌پردازد.
مخاطبان
- دانشجویان و پژوهشگران فلسفه اسلامی
- علاقه‌مندان به فلسفه و عرفان
- اساتید دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه
- پژوهشگران تاریخ فلسفه
درمجموع، کتاب «رهیافت تطبیقی به فلسفه سهروردی» با مقایسه دقیق فلسفه سهروردی با اندیشه‌های فارابی، ابن سینا، غزالی، ابن رشد، ابن عربی و ملاصدرا، به خواننده کمک می‌کند تا به درک عمیق‌تری از فلسفه اسلامی دست پیدا کند و جایگاه فلسفه اشراق را در میان مکاتب فلسفی اسلامی بهتر بشناسد.