"پنج صدا"
نویسنده: غائب طعمه‌فرمان
کتاب "پنج صدا" دومین رمان برجستهٔ غائب طعمه‌فرمان، نویسندهٔ سرشناس عراقی (۱۹۲۷–۱۹۹۰)، است که نخستین‌بار در سال ۱۹۶۷ منتشر شد. این اثر با ساختاری چندصدایی، زندگی پنج روشنفکر عراقی را در دههٔ ۱۹۵۰ میلادی روایت می‌کند و به تحلیل روان‌شناختی شخصیت‌ها و شرایط اجتماعی آن دوره می‌پردازد.
نویسنده در این رمان، با انتخاب موضوعات و شخصیت‌های واقعی، تصویری هنرمندانه از حیات عراق در سال‌های پیش از انقلاب ۱۴ ژوئیهٔ ۱۹۵۸ ارائه می‌دهد. غسان کنفانی، نویسندهٔ فقید فلسطینی، دربارهٔ "پنج صدا" می‌گوید: «رمان پنج صدا یکی از بهترین‌های رمان در ادبیات مدرن عربی است، و نویسندهٔ آن، غائب طعمه‌فرمان، یکی از بهترین‌هایی است که قلم به دست دارند.» کتاب "پنج صدا" توسط موسی اسوار به فارسی برگردانده شده و نشر هرمس این اثر را به چاپ رسانده است.
درباره نویسنده:
کتاب "پنج صدا" نوشته غائب طعمه‌فرمان (۱۹۲۷–۱۹۹۰) نویسنده برجسته عراقی است. او یکی از چهره‌های شاخص ادبیات معاصر عرب به شمار می‌رود. آثارش به دلیل استفاده از تکنیک‌های نوآورانه در داستان‌نویسی شناخته شده‌اند. از آثار دیگر غائب می‌توان به "سایه‌هایی بر پنجره" و "نخل و همسایه‌ها" اشاره کرد.
ویژگی‌های کتاب:
- داستان از پنج شخصیت مختلف روایت می‌شود که هر یک از زاویهٔ دید خود داستان را تعریف می‌کنند، که این امر به عمق شخصیت‌ها و درک بهتر شرایط اجتماعی کمک می‌کند.
- نویسنده به بررسی پیچیدگی‌های درونی شخصیت‌ها پرداخته و تحلیلی عمیق از افکار، احساسات و دغدغه‌های آنان ارائه می‌دهد.
- رمان به‌طور غیرمستقیم به تاریخ سیاسی عراق در دهه ۱۹۵۰ پرداخته و شرایط اجتماعی و سیاسی آن دوره را به تصویر می‌کشد.
- روابط میان شخصیت‌ها و تأثیرات اجتماعی بر آن‌ها یکی از محورهای اصلی داستان است.
- زبان و سبک نوشتاری طعمه‌فرمان، با ترکیب روایت‌های مختلف و شیوه‌های تازهٔ روایت‌پردازی، رمان را از دیگر آثار معاصر متمایز می‌کند.
محتوای کتاب:
داستان رمان در عراق، پیش از انقلاب ۱۴ ژوئیه ۱۹۵۸ و در سال‌های آخر سلطنت حاکم مورد تأیید انگلستان شکل می‌گیرد. پنج قهرمان رمان در هر فصل زندگی خود را روایت و بحران یک نسل را نمایندگی می‌کنند. گاهی این نسل به آرمان‌های آزادی‌خواهی متعهد است و گاه نیست. با تلاطم زندگی این قهرمان‌ها و درهم‌تنیدن و تداخل زندگی آن‌ها، "پنج صدا" چشم‌اندازی از حیات یک نسل در عراق به خواننده نشان می‌دهد و مخاطب را با بخش مهمی از تاریخ عراق آشنا می‌کند.
بخشی از متن کتاب:
"وقتی از اتوبوس در خیابان ملک غازی پیاده می‌شد، به واقعی بودن این نامه سخت ظنین بود و آمدن خود را بیهوده می‌دانست. تنها انگیزه‌اش این بود که به خود ثابت کند نامه تقلّبی نیست و خود مسخره‌ی کسی نشده است. وقتی در کلاف آن راه‌های تنگ فرورفت همین انگیزه را هم فراموش کرد و با همه‌ی احساس خود غرق ادامه‌ی حرکت شد، مثل مورچه‌ای که ناگهان در تارهای عنکبوت افتاده باشد و با تمام نیرو به دنبال راه نجات باشد. ولی حالا این دکان مقابل اوست و چه بسا خانه‌ی شماره‌ی ۱۰۴/۸ به فاصله‌ی چند قدم می‌باشد. به او چه بگوید؟! در بزند؟ با نامش صدا بزند؟ نجاه اینجاست؟ تو کی هستی؟ منم سعید از روزنامه‌ی النّاس. نه، شدنی نیست! منم یک دوست. نه، درست نیست! من همانی ام که نامه را برایش فرستاده ای. اوه! بی نهایت سخیف است. شاید نامه را محرمانه و بدون اطلاع خانواده اش فرستاده باشد. از کجا معلوم که نامه به بیمارستان قرنطینه مربوط باشد؟ شاید به چیز دیگری ... لطیف تر ... ربط داشته باشد ... اظهار علاقه، سرگشتگی... سرگشتگی در عشق هم خودْ بدبختی است."
کتاب "پنج صدا" با پرداختن به مسائل اجتماعی و سیاسی عراق در دهه ۱۹۵۰، اثری قابل توجه در ادبیات معاصر عرب است. این رمان با به تصویر کشیدن زندگی پنج شخصیت، تصویری جامع از وضعیت روشنفکران و جامعه عراق در آن دوره ارائه می‌دهد و می‌تواند برای علاقه‌مندان به ادبیات و تاریخ معاصر عراق جذاب باشد.