بهاء ولد؛ زندگی و عرفان او
فریتس مایر
کتاب «بهاء ولد؛ زندگی و عرفان او» از فریتس مایر، از آثار پژوهشی برجسته و معتبر در زمینه زندگی و اندیشه‌های بهاءالدین محمد بلخی، پدر مولانا جلال‌الدین رومی، است. این کتاب را نشر هرمس با ترجمه مریم مشرف به فارسی هرمس منتشر کرده است.
نویسنده ابعاد گوناگون زندگی، شخصیت و اندیشه‌های بهاءالدین محمد بلخی، پدر مولانا جلال‌الدین رومی، از جمله سفرهای او، دیدگاه‌هایش در مورد تصوف و عرفان، و تأثیر او بر فرزندش مولانا را بررسی می‌کند. فریتس مایر با بهره‌گیری از منابع تاریخی و متون عرفانی، تصویری جامع از بهاء ولد به عنوان یک عالم دینی، عارف و پدر ارائه می‌دهد.
درباره نویسنده:
فریتس مایر (1912ـ 1998) اسلام‌شناس سوئیسی و از پژوهشگران برجسته تصوف در قرن بیستم که به خاطر آثار مهم و گسترده‌اش در زمینه تصوف شهرت دارد. او تحصیلاتش را در دانشگاه بازل در رشته‌های فلسفه، زبان‌های سامی و آشوری‌شناسی آغاز کرد، اما خیلی زود به مطالعات اسلامی علاقه‌مند شد و زیر نظر رودولف تسکوودی، اسلام‌شناس و مورخ برجسته، دکترای خود را با نگارش رساله‌ای درباره زندگی صوفی ابواسحاق کازرونی دریافت کرد.
مایر در سال ۱۹۳۵ به استانبول رفت و به فعالیت‌های آکادمیک پرداخت و پس از رسیدن به مقام استادی در سال ۱۹۶۳ دکترای افتخاری خود را از دانشگاه‌های تهران و فرایبورگ در سال‌های ۱۹۷۴ و ۱۹۹۲ دریافت کرد و از سال ۱۹۸۶ عضو مکاتبه‌ای آکادمی علوم هایدلبرگ بود. او تحقیقات گسترده‌ای در زمینه عرفان اسلامی، نسخه‌های خطی، تاریخ فرهنگی، تاریخ دین و فرهنگ عامه انجام داد و آثارش درباره ابوسعید ابوالخیر و مهستی از مهم‌ترین تحقیقات در این حوزه به شمار می‌روند.
ویژگی‌های کتاب:
این کتاب دارای ویژگی‌های متعددی است که آن را از سایر آثار مشابه متمایز می‌کند. برخی از این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
- جامعیت (بررسی زندگی و اندیشه‌های بهاء ولد و اطلاعات دقیقی درباره او)
- تحلیل دقیق (با تحلیل دقیق متون و منابع)
- تأثیر بر شناخت مولانا (فهم بهتر تأثیر پدر بر مولانا و شکل‌گیری شخصیت و اندیشه‌های او)
- ساختار منظم و منسجم
- محتوای غنی (شامل اطلاعات و تحلیل‌های فراوان برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به تاریخ، عرفان، ادبیات و فرهنگ ایران)
محتوای کتاب:
این ترجمه فارسی، که از متن آلمانی کتاب گرفته شده، به زندگی بهاء ولد (پدر مولانا) می‌پردازد. کتاب شامل بررسی و نقد دیدگاه‌های دیگران در مورد بهاء ولد و همچنین شرح و تحلیل اندیشه‌های اوست.
بهاء ولد، ملقب به سلطان العلماء، از پیروان شیخ نجم‌الدین کبری بود. او به دلیل آزار و اذیت مردم بلخ، مجبور به مهاجرت شد و به همراه پسرش جلال‌الدین مولوی، ابتدا قصد سفر حج داشت. آنها از راه بغداد و پس از دیدار با عطار در نیشابور، به حج رفتند. سپس به ملاطه رفتند و چهار سال در آنجا اقامت کردند. بعد از آن، هفت سال در لارنده، یکی از مراکز حکومت سلجوقیان در آسیای صغیر، ساکن شدند. در نهایت، به دعوت سلطان علاءالدین کیقباد به قونیه، مرکز حکومت سلجوقیان، رفت و در آنجا به ترویج فضایل و معارف پرداخت.
مخاطبان کتاب:
- پژوهشگران تاریخ و عرفان
- علاقه‌مندان به تصوف و ادبیات
- مولوی‌پژوهان
- عموم علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران
- عموم مردم
درمجموع، کتاب «بهاء ولد؛ زندگی و عرفان او» از فریتس مایر اثری جامع و دقیق درباره زندگی، اندیشه‌ها و تأثیر بهاءالدین محمد بلخی (پدر مولانا) است. این کتاب با تحلیل منابع تاریخی و عرفانی، تصویری روشن از بهاء ولد ارائه می‌دهد و به فهم بهتر تأثیر او بر مولانا کمک می‌کند. برای پژوهشگران تاریخ و عرفان، علاقه‌مندان به تصوف و ادبیات، و مولوی‌پژوهان اثری ارزشمند و خواندنی است.