زندگینامه سیاسی آیت‌الله طالقانی
علیرضا ملایی‌توانی
علیرضا ملایی‌توانی تاریخ‌دان و پژوهشگر ایرانی است که در سال ۱۳۴۹ در قزوین متولد شد. او در زمینه‌های مختلف تاریخ ایران، از جمله تاریخ معاصر، تاریخ قاجار، و تاریخ انقلاب اسلامی، پژوهش کرده و تالیفات متعددی دارد.
کتاب زندگینامه سیاسی آیت‌الله طالقانی اثر علیرضا ملایی‌توانی ، به بررسی و تحلیل جامع زندگی سیاسی و اندیشه‌های آیت‌الله سید محمود طالقانی می‌پردازد. این کتاب که در نشر نی به چاپ رسیده است، از منابع ارزشمند برای شناخت این شخصیت برجسته‌ی تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود. نویسنده کتاب از منابع معتبر تاریخی، از جمله اسناد، خاطرات، مطبوعات و مصاحبه‌ها برای نگارش این اثر استفاده کرده‌اند.
آیت‌الله طالقانی فردی با دیدگاه‌های باز و منعطف بود. او به لحاظ فکری و عملی، اهل مدارا و تعامل با جریان‌های مختلف فکری و رهبران سیاسی بود.طالقانی بدون هیچ‌گونه تعصب و جزم‌اندیشی، با صاحبان نظرات و مکاتب فکری گوناگون، به گفتگو می‌پرداخت. او با ایمان و پایبندی به شریعت اسلام و مکتب قرآن، به تأمل در آراء، آرمان‌ها و نگرش‌های دیگران می‌پرداخت و با صاحبان اندیشه‌های متفاوت، به بحث و گفتگو می‌نشست.
محتوای کتاب:
بررسی دوران کودکی و تحصیلات آیت‌الله طالقانی: نویسندگان کتاب به زادگاه، خانواده و دوران تحصیل آیت‌الله طالقانی در طالقان، تهران و نجف می‌پردازند و نقش اساتید برجسته‌ای مانند آیت‌الله حائری یزدی و امام خمینی را در شکل‌گیری شخصیت فکری و سیاسی ایشان شرح می‌دهند.
فعالیت‌های سیاسی آیت‌الله طالقانی: مبارزات آیت‌الله طالقانی از دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت تا انقلاب اسلامی به تفصیل بررسی شده است. نقش ایشان در نهضت مقاومت ملی، تأسیس جبهه ملی، فعالیت‌های مطبوعاتی و سخنرانی‌های روشنگرانه و همچنین حضور در مبارزات ضد دیکتاتوری رژیم پهلوی از جمله مباحث این بخش است.
اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی آیت‌الله طالقانی: دیدگاه‌های آیت‌الله طالقانی درباره‌ی حکومت اسلامی، آزادی، عدالت اجتماعی، حقوق زن، و نقش دین در سیاست به طور مبسوط تبیین شده است. تلاش ایشان برای تلفیق اسلام با اندیشه‌های نوین و آمیختن آموزه‌های دینی با مفاهیم آزادی‌خواهی و مردم‌سالاری از ویژگی‌های بارز اندیشه‌ی ایشان بوده است.
نقش آیت‌الله طالقانی در انقلاب اسلامی: حضور فعال و اثرگذار آیت‌الله طالقانی در مراحل مختلف انقلاب اسلامی، از جمله سخنرانی‌های ایشان در میدان آزادی، همراهی با امام خمینی و تلاش برای حفظ انسجام و وحدت میان نیروهای انقلابی، مورد بحث قرار گرفته است.
میراث آیت‌الله طالقانی: کتاب با بررسی جایگاه و منزلت آیت‌الله طالقانی در تاریخ معاصر ایران و همچنین تأثیر اندیشه‌ها و فعالیت‌های ایشان بر جریان‌های مختلف فکری و سیاسی به پایان می‌رسد.
در مجموع، کتاب زندگینامه سیاسی آیت‌الله طالقانی اثری ارزشمند و قابل تأمل است که به علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران، اندیشه سیاسی اسلام و زندگی و شخصیت آیت‌الله طالقانی توصیه می‌شود.