گزارش سفیر کشور پرتغال در دربار شاه سلطان حسین صفوی
گریگوریو پرئیرافیدالگو
گزارش سفیر کشور پرتغال در دربار شاه سلطان حسین صفوی، اثری ارزشمند از گریگوریو پرئیرافیدالگو، سفیر پرتغال در ایران، است که تصویری زنده و جزئی از ایران عصر صفوی، به ویژه در زمان سلطنت شاه سلطان حسین، به دست می‌دهد. این کتاب که در خلال سال‌های ۱۶۹۶ تا ۱۶۹۷ میلادی نوشته شده، به عنوان یکی از منابع مهم برای مطالعه تاریخ ایران در این دوره محسوب می‌شود.
این کتاب از آن جهت اهمیت دارد که توسط یک ناظر خارجی نوشته شده است. فیدالگو به عنوان یک دیپلمات، به بسیاری از جزئیات زندگی روزمره، آداب و رسوم، ساختار سیاسی و اجتماعی ایران دسترسی داشته و آن‌ها را با دقت توصیف کرده است.کتاب، تصویری جامع از ایران در اواخر دوره صفوی ارائه می‌دهد. از جمله موضوعاتی که در این کتاب به آن‌ها پرداخته شده است، می‌توان به وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایران، روابط ایران با کشورهای همسایه، و همچنین قدرت‌های اروپایی اشاره کرد.این کتاب به ویژه برای مطالعه روابط ایران و پرتغال در قرن هفدهم میلادی اهمیت دارد. فیدالگو به تفصیل به روابط تجاری، سیاسی و فرهنگی بین دو کشور پرداخته و دیدگاه پرتغالی‌ها را نسبت به ایران و ایرانیان بیان کرده است.
محتوای کتاب
خلیج فارس و بندر کنگ: کتاب با توصیف سفر فیدالگو از هند به ایران و اقامتش در بندر کنگ آغاز می‌شود. وی به اهمیت استراتژیک خلیج فارس و رقابت قدرت‌های اروپایی در این منطقه اشاره می‌کند.
دربار صفوی: فیدالگو پس از سفر به اصفهان، به توصیف دربار صفوی و شخصیت شاه سلطان حسین می‌پردازد. وی به تشریفات دربار، قدرت‌نمایی بزرگان و همچنین ضعف و بی‌کفایتی شاه سلطان حسین اشاره می‌کند.
زندگی روزمره مردم: کتاب به توصیف زندگی روزمره مردم ایران، از جمله پوشش، غذا، مسکن و مشاغل آن‌ها می‌پردازد. فیدالگو همچنین به برخی از آداب و رسوم ایرانیان، مانند جشن‌ها و عزاداری‌ها، اشاره می‌کند.
وضعیت اقتصادی و اجتماعی ایران: فیدالگو به وضعیت اقتصادی ایران، از جمله کشاورزی، صنعت و تجارت، می‌پردازد. وی همچنین به نابرابری‌های اجتماعی و فساد اداری در ایران اشاره می‌کند.
در مجموع، این کتاب به عنوان یک منبع تاریخی ارزشمند، به ما کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از ایران عصر صفوی و روابط آن با کشورهای اروپایی به دست آوریم.