تئودور آدورنو

تئودور ویسنگروند آدورنو (11 نوامبر 1903 – 6 اوت 1969) فیلسوف، جامعه‌شناس، آهنگساز و منتقد آلمانی بود. او یکی از مهم‌ترین نمایندگان مکتب فلسفی فرانکفورت و از نظریه‌پردازان اصلی مکتب انتقادی بود. آدورنو در فرانکفورت آلمان متولد شد. پدر او یک تاجر یهودی ثروتمند بود و مادرش خواننده اپرا بود.  آدورنو  در  رشته  فلسفه،  روانشناسی  و  موسیقی  تحصیل  کرد  و  در  سال  1924  با  مدرک  دکترا  در  فلسفه  از  دانشگاه  فرانکفورت  فارغ‌التحصیل  شد.

مکتب فرانکفورت

او در سال ۱۹۲۷ در بازگشت به فرانکفورت به انجمن پژوهش‌های اجتماعی فرانکفورت پیوست که مکتب فرانکفورت در آن شکل گرفت. در تابستان همان سال، از پایان‌نامه دکترای خویش با عنوان «مفهوم ناخودآگاه در نظریه برین ذهن» دفاع کرد. در همین حال با برتولت برشت و والتر بنیامین آشنا شد. در همین سال‌ها با شاگرد مارتین هایدگر، هربرت مارکوزه آشنا شد. این دوستی‌ها تأثیر عمیقی بر آرا و افکار مارکوزه به جا گذاشت. در ۱۹۳۱ که هورکهایمر به ریاست انجمن پژوهش‌های اجتماعی فرانکفورت رسید، آدورنو نیز جدی‌تر به کار پرداخت و مقاله‌هایش را در نشریه این انجمن به چاپ می‌رسانید. او رساله استادی‌اش را زیر نظر پل تیلیش با عنوان «کیرکه‌گور: شالوده‌ریزی زیبایی‌شناسی» ارائه کرد.

آدورنو در سال ۱۹۴۹ با اینکه تابعیت آمریکایی گرفته بود، به فرانکفورت بازگشت و به همراه هورکهایمر، انجمن پژوهش‌های اجتماعی را بار دیگر برپا کرد. در ۱۹۵۳ به ریاست انجمن رسید و تا پایان عمر در این مقام باقی‌ماند و سرانجام در ۱۹۶۹ در سوئیس و در پی حمله قلبی درگذشت. 

آثار

دیالکتیک روشنگری (۱۹۴۴)
موسیقی فیلم (۱۹۴۷)
اخلاق صغیر (۱۹۴۷)
در جستجوی واگنر (۱۹۵۲)
نامطبوع‌ها (۱۹۵۶)
فرانقد شناخت‌شناسی (۱۹۵۶)
سه رساله دربارهٔ هگل (۱۹۵۷)
یادداشت‌هایی دربارهٔ ادبیات (۱۹۶۰)
ماهلر: یک کالبدشناسی موسیقایی (۱۹۶۰)
درآمدی به جامعه‌شناسی موسیقی (۱۹۶۲)
زبان خاص اصالت (۱۹۶۴)؛ (در ایران با نام زبان اصالت در ایدئولوژی آلمانی منتشر شده‌است)
الگوهای نقادی (در دو مجلد در سال‌های ۱۹۶۳ و ۱۹۶۵)
دیالکتیک منفی (۱۹۶۶)
آلبان برگ: استاد کوچک‌ترین رابطه‌ها (۱۹۶۸)
نظریهٔ زیبایی‌شناسی (۱۹۷۰)