محمدبن‌محمد نصرالدین‌طوسی

ابوجعفر محمد بن محمد بن حسن طوسی (متولد ۵۷۹ هجری قمری در طوس - وفات ۶۷۲ هجری قمری در بغداد) مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی، دانشمند ایرانی در زمینه‌های مختلف از جمله فلسفه، منطق، اخلاق، کلام، نجوم، ریاضی، پزشکی، معماری و ... بود. او را یکی از بزرگترین دانشمندان تاریخ ایران و اسلام می‌دانند.

زندگی‌نامه:

خواجه نصیر در طوس به دنیا آمد و در دوران کودکی پدرش را از دست داد.تحصیلات اولیه را در طوس گذراند و سپس به نیشابور رفت.در نیشابور از محضر دانشمندان برجسته آن زمان مانند کمال‌الدین صدری و فریدالدین عطار نیشابوری استفاده کرد.پس از مدتی به بغداد رفت و در آنجا به تدریس و تحقیق در علوم مختلف پرداخت.با حمله مغولان به ایران، خواجه نصیر به قلعه قهستان پناه برد و در آنجا کتاب اخلاق ناصری را به رشته تحریر درآورد.پس از تسخیر قلعه قهستان توسط مغولان، خواجه نصیر به نزد هلاکوخان رفت و مورد احترام او قرار گرفت.هلاکوخان از خواجه نصیر خواست که رصدخانه‌ای در مراغه بنا کند. رصدخانه مراغه یکی از مهم‌ترین رصدخانه‌های جهان در زمان خود بود.خواجه نصیر در اواخر عمر خود به بغداد رفت و در آنجا درگذشت.

آثار:

• اخلاق ناصری: این کتاب در زمره مهم‌ترین آثار اخلاقی در زبان فارسی است و به موضوعاتی مانند عدالت، حکمت، مکارم اخلاق و تهذیب نفس می‌پردازد.
• اوصاف الاشراف: این کتاب در علم کلام و شرح عقاید شیعه نوشته شده است.
  تجریبات الاعراض: این کتاب در علم هیئت و نجوم نوشته شده است و به بررسی حرکات اجرام سماوی می‌پردازد.
• اساس الاقتباس: این کتاب در علم منطق نوشته شده است و به شرح مباحث علم منطق بر اساس نظرات پیشینیان و آرا و اندیشه‌های شخصی خواجه نصیر می‌پردازد.
• شرح اشارات: این کتاب شرحی بر کتاب اشارات و التنبیهات اثر ابوعلی سینا است.