1.00
(1)رایمحمدتقی دانش‌پژوه (زاده ۱۲۹۰ شمسی در آمل – درگذشته ۲۷ آذر ۱۳۷۵ در تهران) ادیب، مصحح، محقق، نسخه‌شناس، فهرست‌نگار، مترجم و استاد برجسته‌ی دانشگاه تهران بود. او به عنوان پدر علم نسخه‌شناسی ایران شناخته می‌شود و سهم بسزایی در حفظ و احیای میراث مکتوب فارسی داشته است.
زندگی و تحصیلات:
· دانش‌پژوه تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش آمل گذراند و سپس به قم رفت تا علوم دینی را فراگیرد.
· در سال ۱۳۱۶ به تهران آمد و در دانشکده‌ی معقول و منقول دانشگاه تهران به تحصیل ادامه داد و در سال ۱۳۲۰ موفق به دریافت لیسانس شد.
· پس از فارغ‌التحصیلی، در کتابخانه‌ی دانشکده‌ی حقوق مشغول به کار شد و بعدها به معاونت و سپس ریاست کتابخانه‌ی کتب خطی دانشگاه تهران رسید.
فعالیت‌های علمی:
· دانش‌پژوه در طول زندگی پربار خود، فعالیت‌های علمی گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف داشت، از جمله:
o نسخه‌شناسی: او در زمینه‌ی نسخه‌شناسی و فهرست‌نگاری نسخ خطی آثار ارزشمندی از خود به یادگار گذاشت. از جمله‌ی این آثار می‌توان به فهرست‌های نسخ خطی کتابخانه‌ی دانشگاه تهران، کتابخانه‌ی مجلس شورای ملی، و کتابخانه‌ی آستان قدس رضوی اشاره کرد.
o تصحیح متون: دانش‌پژوه متون متعددی از ادبیات فارسی، تاریخ، فلسفه و علوم را تصحیح و به چاپ رساند. از جمله‌ی این متون می‌توان به "تاریخ بیهقی"، "جامع التواریخ" و "ذخیره‌ی خوارزمشاهی" اشاره کرد.
o ترجمه: او آثاری از زبان‌های عربی و انگلیسی را به زبان فارسی ترجمه کرد. از جمله‌ی این ترجمه‌ها می‌توان به "النکت الاعتقادیه" و "مصادقه الاخوان" اشاره کرد.
o تدریس: دانش‌پژوه سال‌ها در دانشگاه تهران به تدریس دروس نسخه‌شناسی، فهرست‌نگاری و متون کهن پرداخت و شاگردان برجسته‌ای تربیت کرد.
آثار و افتخارات:
· دانش‌پژوه بیش از ۶۰ کتاب و ۴۰۰ مقاله تألیف و ترجمه کرده است.
· او در سال ۱۳۴۸ به عضویت پیوسته‌ی فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد.
· در سال ۱۳۶۷، جایزه‌ی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را برای تصحیح "ذخیره‌ی خوارزمشاهی" دریافت کرد.
مرگ:
· محمدتقی دانش‌پژوه در ۲۷ آذر ۱۳۷۵ در تهران درگذشت و در قطعه‌ی هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
میراث:
دانش‌پژوه خدمات ارزشمندی به فرهنگ و ادب ایران ارائه کرد و آثار او از منابع مهم پژوهشگران در زمینه‌ی نسخه‌شناسی، تاریخ و ادبیات فارسی به شمار می‌رود.او الگوی بسیاری از جوانان علاقه‌مند به نسخه‌شناسی و فهرست‌نگاری بود و نام او در تاریخ علم و فرهنگ ایران ماندگار خواهد بود.
