کتاب "زیدیان علوی" نوشته اسدالله معطوفی، ما را به سفری در تاریخ پیچیده و جذاب شمال ایران میبرد. این کتاب با تمرکز بر نهضت علویان زیدی، به بررسی گسترش قدرت این گروه شیعه در مناطق طبرستان، دیلمستان، استرآباد و گرگان میپردازد.
معطوفی در این پژوهش نشان میدهد که حکومت زیدیان تنها به طبرستان محدود نشده و به تدریج به مناطق مجاور نیز گسترش یافته است. وجود مزار محمد بن زید، دومین امام علویان، در منطقه آق امام در استان گلستان، گواهی بر این مدعاست.
نویسنده با رویکردی جامع، به بررسی پیشینه تاریخی مناطق مورد مطالعه، معرفی اسپهبدان طبرستان و دیلمان، مذاهب مختلف، و نقش خلفای اموی و عباسی در مقابله با قیامهای زیدیان میپردازد. همچنین، قیامهای مهم ایرانی و غیر ایرانی در دوره اسلامی و تأثیر آنها بر نهضت علویان مورد تحلیل قرار گرفته است.
یکی از نکات برجسته کتاب، توجه به اهمیت استراباد و گرگان برای زیدیان است. این مناطق به عنوان دروازه ورود به خراسان و مسیرهای تجاری مهم، نقش کلیدی در گسترش نفوذ زیدیان ایفا میکردند.
اسدالله معطوفی محقق، نویسنده و پژوهشگر در سال ۱۳۳۵ در محله سبزه مشهد (میدان شور) گرگان به دنیا آمد.
معطوفی در این اثر خود، با استفاده از منابع تاریخی معتبر مانند تاریخ طبرستان، تاریخ طبری و الکامل، سعی کرده است روایتی دقیق و مستند از حوادث تاریخی ارائه دهد. همچنین، با بهرهگیری از روش مقایسهای، به تحلیل بهتر وقایع تاریخی پرداخته است.
در نهایت، کتاب "زیدیان علوی" به پژوهشگران تاریخ ایران و علاقهمندان به تاریخ شیعه، دیدگاهی جامع و ارزشمند درباره یکی از مهمترین جنبشهای شیعی در ایران ارائه میدهد. این کتاب به خوانندگان کمک میکند تا درک عمیقتری از پیچیدگیهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شمال ایران در دوره اسلامی پیدا کنند.