کتاب "نبرد جمل" نوشته‌ی شیخ مفید، یکی از ارزشمندترین منابع تاریخی برای درک یکی از خونین‌ترین و پیچیده‌ترین وقایع صدر اسلام است. این کتاب که به فارسی توسط محمود مهدوی دامغانی ترجمه شده، روایتی دقیق و موجز از جنگ جمل ارائه می‌دهد؛ جنگی که در آن دو گروه از مسلمانان، یکی به رهبری حضرت علی (ع) و دیگری به رهبری عایشه، طلحه و زبیر، به مصاف هم رفتند.
شیخ مفید، دانشمند و فقیه شیعه، با نگاهی موشکافانه به دلایل و انگیزه‌های طرفین درگیر در این جنگ پرداخته است. او نه تنها به روایت وقایع تاریخی بسنده کرده، بلکه به بررسی ابعاد کلامی و فقهی این نبرد نیز پرداخته است. از این رو، کتاب نبرد جمل نه تنها برای تاریخ‌دانان، بلکه برای علاقه‌مندان به مباحث اعتقادی نیز منبعی غنی محسوب می‌شود.
یکی از ویژگی‌های بارز این کتاب، روایت بی‌طرفانه‌ی نویسنده است. شیخ مفید با وجود تعلق به مذهب شیعه، تلاش کرده است تا با استناد به منابع مختلف، روایتی عینی و مستند از جنگ جمل ارائه دهد. این رویکرد، اعتبار کتاب را به عنوان یک منبع تاریخی افزایش داده است.
در این کتاب، خواننده با جزئیات جنگ جمل، از جمله دلایل آغاز جنگ، استراتژی‌های نظامی طرفین و پیامدهای این نبرد آشنا می‌شود. همچنین، شیخ مفید به نقش شخصیت‌های اصلی این جنگ، از جمله حضرت علی (ع)، عایشه، طلحه و زبیر پرداخته و تحلیل‌هایی دقیق از رفتار و انگیزه‌های آن‌ها ارائه کرده است.
جنگ جمل، یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام است که تأثیر شگرفی بر روند شکل‌گیری تشیع و تسنن گذاشت. مطالعه‌ی کتاب نبرد جمل، به خواننده کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از این واقعه‌ی تاریخی پیدا کند و به پرسش‌های بسیاری که در این زمینه مطرح می‌شود، پاسخ دهد.
ابو عبدالله محمد بن محمد بن نعمان معروف به شیخ مفید درخشان‌ترین چهره‌ی علمی و کلامی شیعه در سه دهه‌ی پایانی سده‌ی چهارم و سیزده سال نخست سده‌ی پنجم هجری است. مفید در رشته‌های گوناگون دانش‌های اسلامی به‌ویژه در علوم عقلی و اعتقادی تشیع دویست کتاب و رساله‌ی ارزنده فراهم آورده است. او شاگردانی همانند سیدرضی، سید مرتضی، شیخ طوسی را پرورش و تعلیم داده است که هریک از نام‌آوران سده‌ی پنجم شمرده می‌شوند. شیخ مفید به سال ۴۱۳ هجری درگذشت و در حرم مطهر کاظمین به خاک سپرده شد.
در مجموع، کتاب "نبرد جمل" نوشته‌ی شیخ مفید، اثری ارزشمند برای همه کسانی است که به تاریخ اسلام و مباحث اعتقادی علاقه‌مند هستند. این کتاب با زبانی ساده و روان، روایتی جامع و دقیق از یکی از مهم‌ترین وقایع صدر اسلام را ارائه می‌دهد.
