خواب در فنجان خالی
نغمه ثمینی
نمایشنامه «خواب در فنجان خالی» از نغمه ثمینی، نمایشنامه‌نویس مطرح ایرانی، از آثار برجسته و قابل تأمل در ادبیات نمایشی معاصر ایران است. این نمایشنامه که اولین بار در سال 1381 به کارگردانی کیومرث مرادی به روی صحنه رفت، با استقبال خوب منتقدان و مخاطبان مواجه شد و جوایز متعددی را از آن خود کرد.
این نمایشنامه داستان زوجی به نام فرامرز و مهتاب را روایت می‌کند که در انتظار مرگ آقاعمه، پیرزنی مرموز، به سر می‌برند تا ارثیه‌اش را تصاحب کنند. با گذشت زمان، مرز بین واقعیت و خیال در خانه قدیمی و متروکشان محو می‌شود و آنها درگیر کابوس‌ها و توهماتی می‌شوند که ریشه در گذشته پیچیده خانوادگی‌شان دارد.
این نمایشنامه با فضاسازی وهم‌آلود و زبان شاعرانه، به مضامین عمیقی مانند زمان، هویت، قدرت و مردسالاری می‌پردازد. ثمینی با استفاده از تکنیک‌های غیرخطی و کابوس‌وار، مخاطب را به سفری درونی و تأمل‌برانگیز دعوت می‌کند.
درباره نویسنده:
نغمه ثمینی (متولد 1352) چهره‌ای چندوجهی در عرصه هنر ایران است. او به عنوان فیلم‌نامه‌نویس، نمایشنامه‌نویس، نویسنده، منتقد سینمایی و روزنامه‌نگار شناخته می‌شود. علاوه بر فعالیت‌های هنری، ثمینی عضو هیئت علمی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران نیز است. او با نشریات معتبر سینمایی و زنان همکاری داشته و آثار او مورد توجه منتقدان و مخاطبان قرار گرفته است.
ویژگی‌های کتاب:
- فضای وهم‌آلود و درهم‌تنیده
- بازی با زمان و تاریخ
- مضامین عمیق و چندلایه
- زبان شاعرانه و نمادین
- شخصیت‌پردازی پیچیده
- ساختار غیرخطی
محتوای کتاب:
نمایشنامه «خواب در فنجان خالی» از نغمه ثمینی، داستان زوجی به نام فرامرز و مهتاب است که در خانه‌ای قدیمی و متروک زندگی می‌کنند و در انتظار مرگ پیرزنی مرموز به نام «آقاعمه» هستند تا ارثیه او را تصاحب کنند. با گذشت زمان، مرز بین واقعیت و خیال در این خانه محو می‌شود و شخصیت‌ها درگیر کابوس‌ها و توهماتی می‌شوند که در تاریخ و روابط پیچیده خانوادگی آنها ریشه دارد.
این نمایشنامه به موضوعاتی مانند زمان و تاریخ، هویت و حافظه، قدرت و سلطه و مردسالاری می پردازد. زبان نمایشنامه شاعرانه و نمادین است و با استفاده از تکنیک‌های غیرخطی و کابوس‌وار، فضایی وهم‌آلود و گیرا ایجاد می کند.
بخشی از متن کتاب:
«فرامرز: تو چطوری راه افتادی؟ (صدا می‌زند.) مهتاب... مهتاب... آقاعمه: (وحشت‌زده) می‌گویم! موبه‌مو! ماه‌لیلی سگ کدام درگاه باشد که بخواهد کتمان کند چیزی را از آقا! زبانم زنجیر شود به صد سیاهچال نمور لال بمیرم. کابوس بود آقا... شما را می‌بردند میانه ترمه یشمی، کرورکرور غلام بمباسی و سهیلی و حبشی به دنبالتان. از طرف دیگر هم حضرات مشروطه‌طلبان سابق می‌آمدند. لااله الااللّه‌گویان و زاری‌کنان! شام عزا، طبق‌طبق چشم درآمده و دست بریده».
درمجموع، نمایشنامه «خواب در فنجان خالی» از نغمه ثمینی، داستان زوجی است که درگیر کابوس‌های ناشی از گذشته خانوادگی می‌شوند. این اثر با فضایی وهم‌آلود و زبانی شاعرانه، به بررسی مضامینی چون زمان، هویت و قدرت می‌پردازد و مخاطب را به سفری تأمل‌برانگیز در لایه‌های پیچیده روابط انسانی دعوت می‌کند.