1.00
(1)رایعلیاشرف درویشیان (زاده ۳ شهریور ۱۳۲۰ در کرمانشاه – درگذشته ۴ آبان ۱۳۹۶ در کرج) نویسنده‌ای برجسته و پژوهشگری متعهد بود که با قلم توانا و نگاهی عدالت‌خواهانه، آثار ماندگاری از خود به یادگار گذاشت. او عضوی فعال در کانون نویسندگان ایران بود.
درویشیان در دورانی که فضای خفقان سیاسی بر کشور حاکم بود، با نام مستعار "لطیف تلخستانی" به خلق آثاری پرداخت که بازتابی از دردها و رنج‌های مردم ستمدیده بود. نوشته‌های او سرشار از ظلم ستیزی و دفاع از حقوق محرومان بود و به همین دلیل بارها طعم تلخ زندان و سانسور را چشید.فیلم مستند آواز آفتاب به کارگردانی ناصر صفاریان که در سال ۱۳۸۱ انتشار یافته، به بررسی ادبیات ایران می‌پردازد. علیاشرف درویشیان در این فیلم در کنار محمود دولت‌آبادی و جواد مجابی به بیان نظرات خود در رابطه با ادبیات ایران می‌پردازد.فیلم مستند خورشید سال‌های ابری به کارگردانی مصطفی ساروقی، این فیلم در پاییز و زمستان ۱۳۹۵ تولید شده و اولین مستندی است که دربارهٔ علیاشرف درویشیان ساخته شده و در پاییز ۱۳۹۶ به نمایش تلویزیونی درآمد. در این فیلم شهناز دارابیان، شمس لنگرودی، رضا خندان مهابادی، علی‌اکبر معصوم‌بیگی، احمد پوری، فرخنده حاجی زاده، ناصر رحمانی نژاد حضور دارند. خورشید سال‌های ابری' یادی از علیاشرف درویشیان و مرور او در غیاب خودش است.
زندگی
علیاشرف درویشیان در خانواده‌ای کارگری از کردهای ساکن محله‌ی آبشوران متولد شد. طعم تلخ فقر، او را در سن ۱۲ سالگی راهی کار کرد و تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را همزمان با کار در کرمانشاه به پایان رساند. سال ۱۳۳۷، درویشیان با قبولی در دانشسرای مقدماتی، گامی در جهت معلم شدن برداشت و به تدریس در روستاهای اطراف کرمانشاه و گیلانغرب پرداخت.
تحصیلات:
نویسندگی
درویشیان در تهران بود که با جلال آل احمد، سیمین دانشور و امیرحسین عالم‌پور آشنا شد و جرقه‌ی نویسندگی به طور جدی در او زده شد. بسیاری از داستانهای درویشیان بازتابی از زندگی اجتماعی خود او هستند. علی درویشیان فضای فرهنگی پویای اوایل دهه سی خورشیدی را در شکل‌گیری ذهنیت خود بسیار تاثیرگذار می‌داند. او معتقد است که این فضا بستر مناسبی را برای پرورش استعداد او در زمینه نویسندگی فراهم کرده است.اولین داستان درویشیان در زندان دیزل‌آباد کرمانشاه به رشته تحریر درآمد، اما هرگز منتشر نشد.
درویشیان علاوه بر داستان‌نویسی، به زبان و فرهنگ کردی نیز علاقه‌ی وافر داشت. او در این راستا، اقدام به ترجمه‌ی برخی آثار و همچنین تدوین فرهنگ لغت‌هایی به زبان کردی کرد. با این حال، به دلیل محدودیت‌هایی که در آن زمان برای زبان کردی وجود داشت، از ادامه‌ی فعالیت در این زمینه بازماند.علاقه‌ی او به فرهنگ عامه نیز قابل توجه است. او در طول زندگی خود، به جمع‌آوری و ثبت این فرهنگ ارزشمند همت گمارد.
علی درویشیان در خانه‌ی جلال آل احمد با صمد بهرنگی آشنا شد و دوستی عمیقی بین این دو نویسنده شکل گرفت. پس از درگذشت بهرنگی در سال ۱۳۴۷، درویشیان با تعهدی عمیق، تلاش کرد تا راه او را ادامه دهد.سبک نوشتاری درویشیان در زمره ی رئالیسم قرار می‌گیرد. او در نویسندگی تحت تاثیر نویسندگان برجسته‌ای مانند صادق هدایت، بزرگ علوی، محمود دولت‌آبادی، ارنست همینگوی، گابریل گارسیا مارکز و ویلیام فاکنر بود و آثار این نویسندگان بزرگ، نقش بسزایی در شکل‌گیری سبک و سیاق ادبی او داشتند.
جوایز و افتخارات
· کتاب فصل نان در سال ۱۳۵۷ به عنوان کتاب برگزیده شورای کتاب کودک ایران برگزیده‌شد.
· در سال ۱۳۸۶، هشتمین دوره جایزه ادبی مهرگان جایزه «یک عمر تلاش در عرصه نوشتن» را برای مجموعه آثار علیاشرف درویشیان با تأکید بر رمان سال‌های ابری به وی اهدا کرد.
· سازمان دیدبان حقوق بشر در سال ۲۰۰۷ علیاشرف درویشیان را به عنوان یکی از ۷ نویسنده ایرانی معرفی کرد که جایزه حقوق بشر هلمن-همت به آن‌ها تعلق می‌گیرد. این جایزه در سطح جهان به نویسندگانی اعطا می‌شود که تحت آزار و اذیت سیاسی قرار گرفته‌اند.
· هفدهمین دوره جشنواره فرهنگی گلاویژ در کردستان عراق، در آذر ماه ۱۳۹۲ خورشیدی جایزه نخست خود، جایزه هردی را به درویشیان اهدا کرد.
برخی آثار برجسته:
رمان:
· سال‌های ابری (۴ ج)، چاپ اول: تهران، اس‍پ‍رک، ۱۳۷۰.
· سلول ۱۸، تهران: نگاه، ۱۳۵۸.
مجموعه داستان:
· روز اول تعطیلی، تبریز: احیاء، چاپ اول: ۲۵۳۷.
· از این ولایت، تهران: صدای معاصر، ۱۳۵۲؛ شبگیر، ۱۳۵۲.
· از این ولایت، تهران: نشر چشمه، چاپ بیست و هشتم: ۱۳۹۱.
· از ن‍دارد تا دارا، تهران: نشر س‍ه‍ن‍د-نشر آن‍زان، ۱۳۷۵؛ اشاره، چاپ پنجم: ۱۳۸۹.
· آبشوران، (با نام لطیف تلخستانی)، تهران: شبگیر، ۱۳۵۴.
· درشتی، تهران: نشر چشمه، ۱۳۷۳.
· شب آبستن است، سوئد: کتاب ارزان، ۱۹۹۸م.
· همراه آهنگ‌های بابام، چاپ اول: تهران، شباهنگ، ۱۳۵۳.
· فصل نان، تهران: شباهنگ، ۲۵۳۷= [۱۳۵۷].
· داستانهای تازه‌داغ، کلن، ۱۳۸۴.
ترجمه:
· داستانهای کوتاه از نویسندگان معاصر کرد، تهران: چشمه، ۱۳۸۴.
ادبیات کودکان و نوجوانان:
· روزنامه دیواری مدرسه ما، تهران: شبگیر، ۱۳۵۷.
· کی برمی‌گردی داداش جان؟، کرمانشاه: یار محمد، ۱۳۵۷.
· آتش در کتابخانه بچهها، تهران: نوباوه-یارمحمد، ۱۳۵۸.
· گل طلا و کلاش قرمز، تهران: شبگیر، ۱۳۵۷.
· ابر سیاه هزار چشم، تهران: شبگیر، ۱۳۵۷.
· رنگینه: قصه برای کودکان، تهران: انتشارات نگاه، ۱۳۵۳.
دیگر آثار:
· کتاب بیستون، تهران: شباهنگ، ۱۳۵۷.
· چ‍ون و چ‍را (مقاله، نقد، گفتگو، سخنرانی)، تهران: اشاره، ۱۳۸۱.
· داستانهای م‍ح‍ب‍وب م‍ن(۷ ج)، تهران: چشمه، ۱۳۸۰.
· دانه و پیمانه: مجموعه نقد و بررسی رمان و داستان کوتاه، تهران: نشرچشمه، ۱۳۹۰.
· فرهنگ اف‍س‍ان‍ه‌ه‍ای ایرانی (فرهنگ اف‍س‍ان‍ه‌ه‍ای مردم ایران)، تهران: آن‍زان، ۱۳۷۷.
· خ‍اطرات ص‍ف‍رخ‍ان (سی و دو سال م‍ق‍اوم‍ت در زن‍دان‌ه‍ای ش‍اه)، گفتگوی علیاشرف درویشیان با ص‍ف‍ر ق‍ه‍رم‍ان‍ی‍ان، تهران: نشر چشمه، ۱۳۷۸؛ چاپ هفتم: ۱۳۹۰.
· اف‍س‍ان‍ه‌ه‍ا و م‍ت‍ل‌ه‍ای کردی: قصه‌ها و متل‌ها، نمایش‌ها و بازی‌های عامیانه ایرانی (۲ ج دری‍ک م‍ج‍ل‍د)، تهران: نشر چشمه، چاپ پنجم: ۱۳۸۶.
· ج‍ن‍گ ب‍ه‌روای‍ت بچهها: (قصه، ش‍ع‍ر، مقاله، ت‍ح‍ق‍ی‍ق، نقد و بررسی؛ معرفی کتاب، تهران، بی تا، بی نا.
· فرهنگ کردی ک‍رم‍ان‍ش‍اه‍ی: کردی - فارسی، تهران: نشر س‍ه‍ن‍د، ۱۳۷۵.
· صمد ج‍اودنه شد، [بی‌جا]: سازمان چاپ و نشر کتاب، انتشارات توپ، ۱۳۵۲.
· ی‍ادم‍ان صمد بهرنگی، (گردآوری)، تهران: کتاب و فرهنگ، ۱۳۷۹.
آثار منتشرنشده:
· عقاید و رسوم مردم کرمانشاه (پژوهش)
· همیشه مادر (رمان)
