محمدعلی سپانلو

محمدعلی سپانلو، (۲۹ آبان ۱۳۱۹ – ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۴)، شاعری که با لقب "شاعر تهران" شناخته می‌شود، چهره ماندگاری در ادبیات معاصر ایران است. وی نه تنها شاعر، بلکه روزنامه‌نگار، منتقد ادبی و مترجم نیز بود. سپانلو در آثارش، خصوصاً در مجموعه‌هایی همچون "خانم زمان"، "هیکل تاریک" و "قایق‌سواری در تهران"، به زیبایی از تهران، زادگاهش، سخن گفته و آن را به مثابه یک اسطوره در شعرش جای داده است.

سپانلو از همان کودکی با شعر و ادبیات آشنا شد و تحت تأثیر داستان‌ها و اشعاری که پدرش برایش می‌گفت، به این حوزه علاقه‌مند شد. او در دوران تحصیل در دارالفنون با چهره‌های شاخصی همچون داریوش آشوری، بهرام بیضایی و احمدرضا احمدی همکلاسی بود و به فعالیت‌های ادبی و فرهنگی پرداخت. پس از فارغ‌التحصیلی از دانشکده حقوق دانشگاه تهران، به طور جدی به خلق آثار ادبی روی آورد و به یکی از اعضای اصلی کانون نویسندگان ایران تبدیل شد.

سپانلو علاوه بر شعر، آثار ارزشمندی در حوزه‌های نقد ادبی و ترجمه نیز از خود به یادگار گذاشت. او آثار نویسندگان بزرگی همچون آلبر کامو، ژان پل سارتر و گراهام گرین را به فارسی برگرداند و در معرفی ادبیات جهان به مخاطبان ایرانی نقش بسزایی داشت. کتاب "نویسندگان پیشرو ایران" که به بررسی تاریخچه رمان، قصه کوتاه، نمایشنامه و نقد ادبی در ایران معاصر می‌پردازد، یکی از آثار ماندگار سپانلو است که در بسیاری از دانشگاه‌ها به‌عنوان منبع درسی تدریس می‌شود.

مجموعه اشعار:

۱۳۴۲ - آه... بیابان

۱۳۴۴ - خاک

۱۳۴۶ - رگبارها

۱۳۴۷ - پیاده‌روها

۱۳۵۲ - سندباد غایب

۱۳۵۶ - هجوم

۱۳۵۷ - نبض وطنم را می‌گیرم

۱۳۶۶ - خانم زمان، انتشارات تیراژه

۱۳۶۸ - ساعت امید

۱۳۷۱ - خیابان‌ها، بیابان‌ها، انتشارات شیوا و ...

سایر تألیفات:

چاپ اول کتاب بازآفرینی واقعیت-انتشارات زمان سال ۱۳۴۹

۱۳۴۹ - مردان (مجموعه ۵ قصه)

سفرهای سندباد - با تصویرگری علی‌اکبر صادقی

۱۳۶۲ - نویسندگانِ پیشروِ ایران (تاریخچه رمان، قصه کوتاه، نمایشنامه و نقد ادبی در ایران معاصر)

سرگذشت کانون نویسندگان ایران

۱۳۷۴ - محمدتقی بهار، ملک الشعراء- انتشارات طرح‌نو

۱۳۷۶ - شهر شعر ایرج: زندگی و نمونه آثار ایرج میرزا جلال الممالک، نشر علم

۱۳۷۷ - چهار شاعرِ آزادی: جستجوی در سرگذشت و آثار عارف، عشقی، بهار، فرخی یزدی چاپ استکهلم

۱۳۸۷ -شعر رقصان شمس، انتشارات کاروان و ...

سپانلو به دلیل فعالیت‌های ادبی و فرهنگی گسترده‌اش، در سطح بین‌المللی نیز شناخته شده بود. او جوایز معتبر ادبی همچون شوالیه شعر فرانسه و جایزه ماکس ژاکوب را دریافت کرد و به یکی از نمایندگان ادبیات معاصر ایران در جهان تبدیل شد.

با وجود بیماری سرطان، سپانلو تا آخرین لحظات زندگی به فعالیت‌های ادبی و فرهنگی خود ادامه داد. او در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۴ در سن ۷۴ سالگی در تهران درگذشت و در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا به خاک سپرده شد.