کتاب «تجاریسازی و مصرفگرایی» نوشته میثم سفرچی، پژوهشی عمیق و جامع دربارهی تحولات فضایی و فرهنگی شهر تهران به ویژه در دهههای اخیر است. این کتاب با نگاهی دقیق به پدیده رو به رشد مالسازی و مراکز خرید در تهران، به تحلیل تأثیرات این پدیده بر زندگی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شهروندان میپردازد.
میثم سفرچی (۱۳۶۱ - ۱۳۹۹) جامعه شناس و فعال طبقات محروم و حوزه شهرایرانی بود.
در این کتاب سفرچی با استفاده از روشهای کیفی پژوهش، از جمله مصاحبه با مشتریان مالها، به بررسی ارزشها، باورها و الگوهای مصرفی آنها پرداخته است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که مالها به عنوان نماد مدرنیته و پیشرفت، به فضایی برای نمایش هویت و جایگاه اجتماعی تبدیل شدهاند. از سوی دیگر، مصرفگرایی در این فضاها به عنوان راهی برای دستیابی به خوشبختی و رضایت درونی ترویج میشود.
نویسنده با تحلیل دادههای آماری و مصاحبهها، رابطه مستقیمی بین توسعه مالها و سیاستهای اقتصادی شهرداری تهران برقرار میکند. او نشان میدهد که شهرداریها با توسعه مالها به دنبال تأمین منابع مالی و ایجاد درآمد هستند، بدون آنکه به عواقب اجتماعی و فرهنگی این تصمیمات توجه کافی داشته باشند.
یکی از نکات قابل توجه در این کتاب، تأکید بر تغییر معنای خوشبختی در جامعهی مصرفی است. به نظر سفرچی، خوشبختی در جامعهی مدرن به معنای داشتن کالاهای بیشتر و تجربههای مصرفی متنوعتر تعریف میشود و این امر باعث شده است که افراد از ارزشهای معنوی و اجتماعی دور شوند.
در مجموع، کتاب «تجاریسازی و مصرفگرایی» زنگ خطری برای شهرنشینی مدرن است. این کتاب نشان میدهد که توسعه بیرویه مالها و مراکز خرید میتواند به قیمت از دست رفتن هویت فرهنگی، افزایش نابرابری اجتماعی و تخریب محیط زیست تمام شود.