کورش یا ذوالقرنین قرآن و تورات
مولانا ابوالکلام آزاد
کتاب کورش یا ذوالقرنین قرآن و تورات اثر ارزشمند مولانا ابوالکلام آزاد، اندیشمند مسلمان هندی، به بررسی تطبیقی شخصیت تاریخی کوروش کبیر با ذوالقرنین، شخصیت قرآنی، می‌پردازد. این کتاب که در سال‌های اخیر با ترجمه‌های مختلف به فارسی منتشر شده است، به یکی از منابع مهم برای مطالعه تطبیقی تاریخ، دین و فرهنگ تبدیل شده است.
مسئله هویت ذوالقرنین، از دیرباز ذهن مورخان و مفسران را به خود مشغول کرده است. این شخصیت تاریخی که نامش در متون مقدس همچون قرآن و تورات آمده، همواره موضوع بحث و جدل بوده است. پرسش اصلی این است که ذوالقرنین کیست، منشأ نام او چیست و چه ویژگی‌هایی باعث شده تا چنین لقبی به او اطلاق شود؟ آیا وجود تاریخی او اثبات شده است یا صرفاً یک شخصیت اسطوره‌ای است؟ در طول تاریخ، نظریات متعددی در این باره مطرح شده است. در عصر حاضر، مولانا ابوالکلام آزاد، با ارائه مستندات تاریخی، کوروش کبیر را مصداق ذوالقرنین معرفی کرده است، نظریه‌ای که مورد تأیید برخی از مفسران بزرگ همچون علامه طباطبائی نیز قرار گرفته است.
آزاد در این کتاب، به بررسی تطابق‌های شگفت‌انگیزی بین روایت‌های تاریخی درباره کوروش کبیر و توصیفات قرآنی از ذوالقرنین می‌پردازد. این تطابق‌ها، پرسش‌های مهمی را درباره ماهیت تاریخی ذوالقرنین و ارتباط آن با شخصیت‌های تاریخی دیگر مطرح می‌کند.کتاب آزاد، به جای تمرکز بر جنبه‌های نظامی و سیاسی زندگی کوروش، به ابعاد اخلاقی و حکومتی وی می‌پردازد. او کوروش را نه تنها به عنوان یک فاتح بزرگ، بلکه به عنوان یک پادشاه عادل و انسان‌دوست معرفی می‌کند.
در مجموع، کتاب کورش یا ذوالقرنین قرآن و تورات، یک اثر ارزشمند است که به خواننده کمک می‌کند تا به درک عمیق‌تری از تاریخ، دین و فرهنگ برسد. آزاد به تطابق‌هایی بین کوروش و ذوالقرنین در زمینه‌هایی مانند عدالت‌خواهی، آزادی ادیان، ساخت سد و دیوار، و مبارزه با ظلم اشاره می‌کند.این کتاب برای کسانی که به تقویت گفتگوی بین ادیان و همزیستی مسالمت‌آمیز علاقه‌مند هستند، یک الگو است.