ساختشکنی دورکیم: نقدی پساپساساختارگرایانه
جنیفر له‌مان
کتاب ساختشکنی دورکیم اثری است که به تحلیل عمیق و انتقادی نظریات امیل دورکیم، یکی از بنیانگذاران جامعه‌شناسی، می‌پردازد. نویسنده، جنیفر له‌مان، با رویکردی پساپساساختارگرایانه، به بررسی هستی‌شناسی، شناخت‌شناسی و نظریه اجتماعی دورکیم می‌پردازد.
بخشی از سخنان نویسنده:
هستی‌شناسی اجتماعی دورکیم، به مثابه نظریه‌ای جامعه‌شناختی از واقعیت که بر اثر تنش آشکار میان جبرگرایی (دترمینیسم) اجتماعی و فردگرایی دو پاره شده است تحلیل می‌شود. بررسی این تنش به منظور روشن کردن راه حل نهایی آن در جبرگرایی اجتماعی مطلق است. این جبرگرایی اجتماعی، سپس به مقابله قرابتی احتمالی میان مکتب دورکیمی و ساختارگرایی مورد مداقه قرار می‌گیرد. ثابت می‌شود که جبرگرایی اجتماعی دورکیم هرچند مطلق است، با سوژه‌گرایی جمعی هستی‌شناسانه همسوست. مؤلف به این نتیجه می‌رسد که هستی‌شناسی اجتماعی دورکیم، کاملا با هستی‌شناسی اجتماعی ساختارگرایانه ناسازگار است. شناخت‌شناسی دورکیم، به مثابه نظریه‌ای جامعه‌شناختی از شناخت، که تنش آشاری را میان نسبی‌گرایی اجتماعی و عقل‌گرایی علمی تولید می‌کند تحلیل می‌شود. بررسی این تنش به منظور روشن کردن راه حل نهایی آن در عقل‌گرایی علمی مطلق است. این عقل‌گرایی علمی، سپس به مثابه قرابتی احتمالی میان مکتب دورکیمی و ساختارگرایی مورد مراقه قرار می‌گیرد. ثابت می‌شود عقل‌گرایی علمی دورکیم با سوژه‌گرایی جمعی شناخت‌شناسانه هموست مولف به این نتیجه می‌رسد که شناخت‌شناسی اجتماعی دورکیم کاملا با شناخت‌شناسی اجتماعی ساختارگرایانه ناسازگار است. اصل اساسی جامعه‌شناسی دورکیمی با ارگانیسم‌گرایی است که شناخت‌شناسی اجتماعی متمایز دورکیمی و سوژه‌گرایی جمعی را پدید می‌آورد. و نظریه‌ی اجتماعی دورکیمی را در پارادایم کارکردگرایی ساختاری قرار می‌دهد. این اصل، تمایزی مطلق میان هستی ـ شناخت‌شناسی‌های دورکیم و ساختارگرایانه برقرار می‌کند. شکافتن بدنه‌ی آثار دورکیم به منظور نمایان ساختن ریخت‌شناسی نظریه‌ی او، و به قصد جدا کردن کارکردگرایی ساختاری دورکیمی از ساختارگرایی پساسوسوری و انتقادی است.
در کل، کتاب ساختشکنی دورکیم یک اثر ارزشمند برای کسانی است که می‌خواهند درک عمیق‌تری از نظریات دورکیم و جایگاه آن در تاریخ اندیشه اجتماعی پیدا کنند. این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران جامعه‌شناسی که به نظریات دورکیم و ساختارگرایی علاقه‌مند هستند بسیار مفید خواهد بود.
