کتاب «جریانهای تفسیری معاصر و مسئله آزادی» نوشته محسن آرمین، به بررسی یکی از مهمترین چالشهای تفاسیر قرآن در عصر مدرن میپردازد: چگونگی مواجهه با مفهوم آزادی. این مفهوم، که ریشه در اندیشههای غربی دارد، با ورود به دنیای اسلام و به ویژه حوزه تفاسیر قرآن، پرسشهای جدی و بحثبرانگیزی را مطرح کرده است.
محسن آرمین (۱۳۳۳ خورشیدی در کاشان) سیاستمدار و پژوهشگر دینی ایرانی است. او از اعضای بنیانگذار، عضو شورای مرکزی، و نیز سخنگوی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران است. او پیشتر در دورهٔ ششم مجلس شورای اسلامی نمایندهٔ تهران بوده است. آرمین فارغالتحصیل مهندسی الکترونیک از دانشگاه علم و صنعت بوده و برای مدتی دورهٔ دکترای خود را در دانشگاه تربیت مدرس گذرانده است.
آرمین در این کتاب تلاش میکند تا به این پرسشها پاسخ دهد که چرا مفسران معاصر بیش از پیش به مسئله آزادی علاقهمند شدهاند؟ رویکرد آنها به آزادی چیست؟ و آیا میتوان مفهوم آزادی را با مبانی قرآنی و سنت اسلامی سازگار کرد؟
نویسنده با بررسی دقیق تفاسیر مختلف، نشان میدهد که مفسران معاصر در مواجهه با مفهوم آزادی رویکردهای متفاوتی دارند. برخی از آنها تلاش میکنند تا آزادی را به طور کامل از قرآن استخراج کنند و آن را به عنوان یک اصل بنیادین اسلامی معرفی کنند. برخی دیگر، ضمن پذیرش اهمیت آزادی، آن را در چارچوب قید و شرطهای خاصی قرار میدهند و بر محدودیتهای آن تاکید میکنند. گروهی نیز به طور کلی با مفهوم آزادی به شکل غربی آن مخالف هستند و آن را با اصول اسلامی در تضاد میدانند.
یکی از مهمترین دلایل اختلاف نظر مفسران معاصر در این زمینه، تفاوت در تفسیر آیات قرآنی و همچنین تفاوت در درک از مفاهیم بنیادین اسلامی است. برخی مفسران، بر اساس رویکرد سنتی، به دنبال یافتن پاسخ تمامی پرسشها در متون دینی هستند، در حالی که برخی دیگر، با رویکردی مدرنتر، تلاش میکنند تا آموزههای دینی را با شرایط زمان و مکان تطبیق دهند.
آرمین در این کتاب به خوبی نشان میدهد که مسئله آزادی نه تنها یک چالش فکری، بلکه یک چالش عملی نیز هست. چرا که آزادیهای سیاسی و اجتماعی، بر نحوه زندگی افراد و جوامع تأثیر مستقیم میگذارد. بنابراین، نحوه تفسیر و فهم آزادی، میتواند پیامدهای مهمی برای جامعه اسلامی داشته باشد.
در مجموع، کتاب «جریانهای تفسیری معاصر و مسئله آزادی» یک اثر ارزشمند برای همه کسانی است که به موضوع تفاسیر قرآن و چالشهای آن علاقهمند هستند. این کتاب با زبانی ساده و روان، به بررسی پیچیدگیهای این موضوع پرداخته و به خواننده کمک میکند تا درک عمیقتری از مباحث مرتبط با آزادی و اسلام پیدا کند