میشل فوکو، فیلسوف و اندیشمند معاصر فرانسوی، در کتاب "اراده به دانستن" به یکی از بنیادیترین مفاهیم در زندگی انسان، یعنی جنسیت، میپردازد. اما رویکرد فوکو به جنسیت کاملاً متفاوت از آنچه تا آن زمان در این حوزه رایج بود، است. او جنسیت را نه یک واقعیت ثابت و طبیعی، بلکه یک ساختار تاریخی و اجتماعی میداند که در طول زمان و در جوامع مختلف شکل گرفته و تحول یافته است.
میشل فوکو در پانزدهم اکتبر ۱۹۲۶ در پواتیه فرانسه زاده شد، در دانشگاه سوربن فلسفه خواند و لیسانس خود را در سال ۱۹۴۸ گرفت. او برای مدت کوتاهی عضو حزب کمونیست فرانسه بود ولی در سال ۱۹۵۱ از آن حزب کنار کشید. فوکو در دههی ۱۹۵۰ به تحصیل در روانشناسی علاقه پیدا کرد و درجهی لیسانسی در روانشناسی و سپس دیپلمی در رشتهی آسیبشناسی روانی گرفت. آموزههای او تا اکنون هم در دانشگاههای مهم دنیا تدریس میشوند و او را در کنار جاک دریدا از مهمترین فیلسوفان فرانسه میدانند.
فوکو با طرح این پرسش که چرا در چند قرن اخیر جنسیت به چنین موضوع مهم و پررنگ در زندگی انسان تبدیل شده است، به دنبال کشف ریشههای تاریخی این پدیده است. او نشان میدهد که مفهوم جنسیت در طول زمان بارها تغییر کرده و در خدمت اهداف مختلفی قرار گرفته است. در واقع، به گفته فوکو، جنسیت ابزاری است در دست قدرت برای کنترل و شکلدهی به رفتار افراد.
یکی از مهمترین ایدههای فوکو در این کتاب، ارتباط تنگاتنگ میان دانش و قدرت است. او معتقد است که دانش نه تنها به ما اجازه میدهد جهان را بشناسیم، بلکه به ما قدرت میدهد تا بر دیگران حکومت کنیم. در مورد جنسیت نیز همین امر صادق است. دانش پزشکی، روانشناسی و جامعهشناسی در طول تاریخ به شیوههای مختلفی برای تعریف، کنترل و طبقهبندی جنسیت به کار رفته است.
فوکو با رویکردی انتقادی به تاریخ جنسیت میپردازد و نشان میدهد که بسیاری از باورهای ما در مورد جنسیت، محصول گفتمانهای مسلط و قدرتمحور است. او به جای اینکه به دنبال یافتن یک تعریف ثابت و مطلق برای جنسیت باشد، به دنبال بررسی چگونگی تولید و تکثیر دانش در مورد جنسیت و تأثیرات آن بر زندگی افراد است.
"اراده به دانستن" با استقبال گسترده خوانندگان و منتقدان روبرو شد و به یکی از آثار مهم و تأثیرگذار در حوزه مطالعات جنسیتی تبدیل شد. خواندن این کتاب به همه علاقهمندان به فلسفه، جامعهشناسی، تاریخ و مطالعات فرهنگی توصیه میشود. زیرا فوکو با نگاهی نو و انتقادی به یکی از اساسیترین جنبههای زندگی انسان میپردازد و به ما کمک میکند تا درک عمیقتری از خود و جامعهی خود پیدا کنیم.