حق و مصلحت
محمد راسخ
محمد راسخ، دانشیار فلسفه‌ی حقوق و حقوق عمومی در دانشگاه شهید بهشتی ،چهره شناخته شده‌ای در حوزه حقوق، فلسفه حقوق و فلسفه ارزش است. ایشان در زمینه‌های مختلف حقوقی، از جمله فلسفه حقوق، فلسفه حق، نظریه عدالت، حقوق عمومی، و مبانی حقوق تالیفات و ترجمه‌های متعددی دارد.
کتاب حق و مصلحت نوشته‌ی دکتر محمد راسخ، مجموعه‌ای از مقالات در فلسفه‌ی حقوق است که در دو جلد توسط نشر نی به چاپ رسیده است.
این مجموعه شامل مقالات و جستارهایی است که طی ده سال گذشته، پس از انتشار کتاب "حق و مصلحت" نگاشته شده و به مرور منتشر شده‌اند. موضوعات این مجموعه حول سه محور اصلی قانون، حق و ارزش می‌چرخند. قانون به مثابه ستون فقرات نظام حقوقی عمل می‌کند، از این رو درک ماهیت قانون، کلید فهم نظام حقوقی خواهد بود.
فهم عمیق قانون به تنهایی و به صورت مجزا امکان‌پذیر نیست. در واقع، درک دقیق‌تر قانون زمانی حاصل میشود که آن را در ارتباط با مفاهیم و نظام‌های هنجاری مرتبط بررسی کنیم. این مفاهیم و نظام‌های هنجاری نیز با واقعیات موجود در "جهان ممکن" مشترکی که در آن شکل گرفته‌اند، در ارتباط هستند.مجموعه این عناصر، بستر شکل‌گیری نظریه "واقع‌گرایی انتقادی حقوقی" را فراهم می‌کند. این نظریه در پی تبیین مفهوم و مبنای قانون در نقطه‌ای بین عدالت و واقعیت است.
در دنیای مدرن، مفهوم "حق" به عنوان یک مفهوم نو در قلمرو اندیشه و نظام هنجاری جایگاه یافته است. فهم عمیق این مفهوم، مستلزم شناخت عناصری است که فلسفه حق را تشکیل می‌دهند. این عناصر به طور ناگسستنی با یکدیگر در ارتباطی هم‌سو و هم‌راستا قرار دارند. فلسفه حق، به عنوان زیرمجموعه‌ای از نظریه عدالت، نقشی محوری در تبیین حقوق و حق از منظر ارزش‌ها ایفا می‌کند. در مباحث مربوط به قانون و حق، پرداختن به مقوله "ارزش" به عنوان عنصری جدایی‌ناپذیر، امری ضروری است. اتخاذ موضع مشخص در قبال "ارزش" نقشی بنیادی در شکل‌گیری فلسفه‌ها و نظریه‌های متقن و استوار در حوزه‌های هنجاری، از جمله در قلمرو قانون و حق، ایفا می‌کند.
کتاب حق و مصلحت به دلیل بررسی عمیق و عالمانه مباحث فلسفه‌ی حقوق، اثری ارزشمند برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌ی حقوق و همچنین سایر علاقه‌مندان به این حوزه محسوب میشود.
