کتاب "الهیات" اثر محمد حسین فاضل تونی به شرح و بسط مباحث الهیاتی از منظر فلسفه صدرایی می‌پردازد.
محمدحسین فاضل تونی (۱۲۹۸-۱۳۳۹ش)، معروف به فاضل تونی، ادیب و مدرّس حکمت و عرفان سده چهاردهم شمسی در ایران بود. وی از محضر اساتیدی همچون جهانگیرخان قشقایی، ادیب نیشابوری، آخوند فشارکی، میرزا هاشم اشکوری، سیدمحمدصادق خاتون‌آبادی، آقا سیدعلی نجف آبادی و ... بهره برد. بسیاری از استادان و بزرگان به فضل و فضیلت او گواهی داده‌اند و آیت اللّه بروجردی در نامه‌ای وی را «عِماد العلماء المتألهین» خطاب کرده بود. او از مدرسان زبان عربی، منطق، فلسفه و ادبیات عرب بود.
کتاب الهیات، آخرین اثر این حکیم فرزانه، گویی عصاره آموزه‌های الهیاتی او را در قالبی منظم و دقیق به خواننده عرضه می‌کند. فاضل تونی در این کتاب، گام در وادی الهیات می‌گذارد و با ظرافت و دقت، مباحث این علم را از منظر فلسفه صدرایی مورد واکاوی قرار می‌دهد. او در آغاز، تعریفی جامع از الهیات ارائه می‌دهد و موضوع و فواید این علم را به روشنی تبیین می‌کند.
نویسنده، غایت و فایده الهیات را نیل به سعادت حقیقی می‌داند، سعادتی که از رهگذر اتصال نفس انسانی به عقل فعال حاصل می‌شود. او معتقد است که الهیات، نوری بر تاریکی جهل می‌افکند و انسان را به شناخت عمیق‌تر خداوند و هستی رهنمون می‌شود.
در ادامه، فاضل تونی به سراغ مباحثی بنیادین در الهیات می‌رود. او در فصل دوم کتاب، به بررسی "امور عامه" می‌پردازد و موضوعاتی چون وجود و عدم، اصالت وجود یا اصالت ماهیت، و دلایل توحید را مورد بحث قرار می‌دهد. فصل سوم کتاب به "الهیات به معنی اخص" اختصاص دارد. در این فصل، نویسنده به اثبات واجب الوجود، بررسی صفات واجب الوجود، و تبیین علم خداوند می‌پردازد.
فاضل تونی در فصل چهارم، به سراغ "مقولات عشر" می‌رود و ماهیت و کارکرد این مقولات را در الهیات تبیین می‌کند. کتاب با "تکمله‌ای" در خصوص شرح حال و مشرب فلسفی ملاصدرا به پایان می‌رسد. در این بخش، نویسنده به معرفی اجمالی این فیلسوف بزرگ و مکتب فلسفی او می‌پردازد.
کتاب الهیات، اثری ارزشمند و خواندنی است که به دلیل شرح و بسط دقیق و عالمانه مباحث الهیاتی از منظر فلسفه صدرایی، مورد توجه بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان قرار گرفته است. این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های حکمت و عرفان، فلسفه و زبان و ادبیات فارسی توصیه می‌شود.
