کتاب "جهان دوگانه مینیاتور ایرانی" نوشته مائیس نظرلی، تفسیر نوینی بر مینیاتورهای دوره صفویه ارائه می‌دهد. این کتاب با رویکردی بین رشته‌ای، به تحلیل عمقی نمادها، مفاهیم و تکنیک‌های بکار رفته در این آثار هنری می‌پردازد.

مائیس جهانگیرویچ نظرلی، نویسنده و پژوهشگر اهل روسیه دارای دکترای فرهنگ‌شناسی است. او از سال ۱۹۹۱ پژوهشگر پیشرو در انستیتوی فرهنگ‌های شرقی و آثار باستانی دانشگاه دولتی علوم انسانی روسیه (ار.گ.گ.او) بوده است.

نظرلی مطالب کتاب "جهان دوگانه مینیاتور ایرانی" را در فاصله سال‌های ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۵ ابتدا به صورت مقالات جداگانه نوشته و منتشر کرده است و در ادامه در سال ۲۰۰۶ همه را در کتابی با عنوان "جهان دوگانه مینیاتور شرق" به زبان روسی در دانشگاه علوم انسانی مسکو چاپ کرده است. احاطه وسیع این پژوهشگر به فرهنگ ایرانی، اسلامی و شیعی، که در درک مفاهیم مینیاتورها بسیار کمکش کرده، قابل تحسین است.

نویسنده با تمرکز بر مینیاتور "پیشکش هدایایی از هند به خسرو" از شاهنامه شاه تهماسب، لایه‌های پنهان و نمادین این اثر را آشکار می‌سازد. وی با تحلیل دقیق ترکیب‌بندی، رنگ‌ها و جزئیات تصویر، به رمزگشایی از جهان‌بینی هنرمندان صفوی و ارتباط آن با باورهای مذهبی و فلسفی زمانه می‌پردازد.

یکی از ویژگی‌های برجسته این کتاب، بررسی ارتباط تنگاتنگ هنر و قدرت در دوره صفویه است. نظرلی با تحلیل نقش شاهان صفوی در حمایت از هنر مینیاتور و تأثیر این حمایت بر مضامین و سبک آثار، به درک بهتر جایگاه هنر در جامعه آن دوره کمک می‌کند. از دیگر موضوعات مهمی که در این کتاب مورد بررسی قرار می‌گیرد، تحلیل رابطه بین "عالم غیب" و "عالم شهود" در مینیاتورهای صفوی است. نویسنده با بهره‌گیری از منابع تاریخی و ادبی، نشان می‌دهد که چگونه هنرمندان صفوی با استفاده از نمادها و زبان تصویری، به بیان مفاهیم عرفانی و فلسفی پرداخته‌اند.

این کتاب با زبانی روان و شیوایی، برای عموم علاقه‌مندان به هنر و تاریخ ایران قابل فهم است. همچنین، پژوهشگران تاریخ هنر و باستان‌شناسی می‌توانند از این کتاب به عنوان منبعی ارزشمند برای مطالعات خود بهره‌مند شوند.