پساسیاست؛ نظریه و روش
نویسنده: محمدرضا تاجیک
کتاب «پساسیاست؛ نظریه و روش» نوشته‌ی محمدرضا تاجیک، اثری مهم در حوزه‌ی فلسفه سیاسی و روش‌شناسی علوم اجتماعی است که به بررسی نظریه‌ها و مکاتب فلسفی نوینی همچون پساسیاست امپرسیونیستی، پسارفتارگرایی، پساساخت‌گرایی، پسامدرنیسم و پسامارکسیسم می‌پردازد.
نویسنده در این اثر با نگاهی انتقادی و تحلیلی، خواننده را با تحولات بنیادین در عرصه‌ی دانش سیاسی و چالش‌های روش‌شناختی آن آشنا می‌سازد.
درباره نویسنده:
نویسنده این کتاب، محمدرضا تاجیک (متولد ۱۳۳۷ در تهران) استاد دانشگاه، نویسنده، مترجم و فعال سیاسی اصلاح‌طلب است. او دکترای «تحلیل گفتمان در سیاست» را از دانشگاه اسکس انگلستان دریافت کرده و از سال ۱۳۷۴ در دانشگاه شهید بهشتی تدریس می‌کند.
تاجیک در این کتاب ضمن معرفی دیدگاه‌های متفکرانی چون بست و کلنر که رویکردی معتدل‌تر در نظریه و روش ارائه می‌دهند، به بررسی مختصر رویکردهای پوزیتیویستی و دیدگاه‌های آگوست کنت در مورد وحدت روش‌شناختی می‌پردازد.
همچنین، مبحث نشانه‌شناسی و گفتمان از سوسور تا لاکلاو در فصلی جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرد که نشان از اهمیت این مفاهیم در درک رویکردهای پساساختارگرایانه دارد. هدف اصلی نویسنده از نگارش این کتاب، تبیین نقش «روش و نظریه» در فهم واقعیت جهان است.
کتاب در شرایطی به نگارش درآمده که دانش سیاسی با بحران‌های بنیادین مواجه است. دورانی که نظریه‌ها صرفاً بر «صاحبان ابزارهای تولید» و «شیوه‌های تولید» تمرکز داشتند و روابط قدرت را در راستای منافع آنان تفسیر می‌کردند، سپری شده است. اکنون دورانی است که «شیوه‌های عرضه» بر شیوه‌های تولید غلبه یافته و توجه به «دارایی گفتمانی» و «ثروت‌های مفهومی» جایگزین تمرکز صرف بر ثروت‌های مادی شده است.
از سوی دیگر، تلاش مدرنیستی برای حفظ یک نظام واحد دانش و نظریه در علوم اجتماعی جای خود را به رویکردی پسامدرن داده که به دنبال راه‌های متنوع و متکثر کسب دانش است.
نویسنده در کتاب خود به پرسش‌های اساسی در مورد جایگاه مدعیات نظری و روشی در عرصه سیاست می‌پردازد. آیا این مدعیات می‌توانند مبنایی استوار برای نظریه و روش‌های علمی در تمامی زمان‌ها و در بسترهای گوناگون زبانی، فرهنگی و اجتماعی باشند؟ آیا علم قادر به خلق یک فرانظریه و فراروش در مطالعات سیاسی است؟ آیا علم صرفاً یک گفتمان در میان سایر گفتمان‌هاست و فاقد هرگونه اولویت معرفت‌شناختی است؟
تاجیک با طرح این پرسش‌ها و بررسی دقیق نظریه‌ها و روش‌های مختلف، به خواننده کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از پیچیدگی‌های دانش سیاسی و چالش‌های روش‌شناختی آن پیدا کند. این کتاب منبعی ارزشمند برای پژوهشگران فلسفه، فلسفه سیاسی، جامعه‌شناسی، نشانه‌شناسی و علوم سیاسی است که به دنبال درک تحولات اخیر در این حوزه‌ها هستند.
