حديث پروانه و آتش در زبان پارسي مثلي است معروف و معناي آن نيز كم و بيش معلوم. اشعار فراواني در اين زبان هست كه در آنها پروانه نماد عاشقي است كه با ديدن روشنايي چراغ يا شمع از دور، به سوي آن پرواز مي كند و ديوانه وار خود را به آتش مي‌زند. رفتن پروانه به سوي آتش و حتي سوختن آن امري است طبيعي، وليكن برداشت عارفانه و شاعرانه‌اي كه در فرهنگ ايران و ادبيات عرفاني از آن شده امري است تاريخي. شايد هيچ قوم و ملت ديگري چنين برداشت شاعرانه اي از پرواز پروانه به سوي شمع يا چراغ و سوختن و خاكستر شدن او در آتش نداشته باشد. مگر اينكه خود تحت تاثير فرهنگ شعر پارسي، شعر صوفيانه آن قرار گرفته باشد، مانند شاعران اردو زبان يا ترك.